Wykonawcy:

Paweł Wajrak – skrzypce, kierownictwo artystyczne

Justyna Dybek-Boczek – skrzypce

Anna Migdał-Chojecka – altówka

Franciszek Pall – wiolonczela

Duszan Korczakowski – kontrabas

Anna Huszczo – klawesyn

SEI TERRE:

Katarzyna Guran – sopran solo

Joanna Święszek-Przeliorz – mezzosopran solo

Klaudia Czyszczoń – sopran

Anna Zawisza – sopran

Anna Bober – alt

Aleksandra Korzonek – alt

Repertuar:

Ferenc Liszt - O filii et filiae z oratorium Chrystus

Antonio Vivaldi - Sinfonia Al Santo Sepolcro

Giovanni Battista Pergolesi – Stabat Mater

Giovanni Battista Pergolesi – Stabat Mater

Wśród tych kompozytorów, którzy zajęli trwałe i ważne miejsce w historii muzyki, jest G. B. Pergolesi zjawiskiem wyjątkowym: swój talent wyśpiewał nie ukończywszy nawet 27 lat życia. Wczesna, dająca się porównać chyba tylko z Mozartem dojrzałość pozwoliła mu jednak stworzyć dzieła, które wywarły ogromny wpływ na rozwój muzyki, zwłaszcza operowej w XVIII wieku, ale których wagę oceniono dopiero później. Cała twórczość Pergolesiego zamknęła się w jednym dziesięcioleciu – między 16 a 27 rokiem jego życia. Początkowe opery i oratoria Pergolesiego nie zwróciły uwagi i dopiero jedna z mszy ugruntowała jego pozycję, a sławę zapewniła mu dwuaktowa opera La serva padrona (Służąca panią, 1733), od której datuje się rozwój gatunku opery komicznej. To dzieło i sławne Stabat Mater są dziś niejako synonimami sztuki Pergolesiego. Utwory instrumentalne, a w szczególności sonaty triowe, napisane na dwadzieścia lat przed śmiercią J. S. Bacha należą już stylistycznie do okresu przedklasycznego. Swoje opery poważne i komiczne pisał Pergolesi w okresie największego rozkwitu włoskiego bel canta, w czasie kiedy na powodzenie liczyć mogły prawie wyłącznie oszałamiające koloratury, ozdobniki, pasaże i inne błyskotliwe efekty wokalne, toteż jego prosty, naturalny styl nie spotkał się z należytym zrozumieniem. Pergolesi umierał zniechęcony i rozczarowany, ale przyszłość należała do wyznaczonego przezeń kierunku.

Zwycięstwo tego kierunku ugruntowało ostatnie dzieło Pergolesiego – Stabat Mater. Niestety kompozytor nie mógł się tym cieszyć. Już w dzieciństwie stwierdzona, nieuleczalna wtedy gruźlica rzuciła cień na jego życie, a skoncentrowany w niewielu latach nadmierny wysiłek twórczy zagrożonego wczesną śmiercią kompozytora i spotykające go niepowodzenia przyśpieszyły tragiczny koniec. Ostatnim wysiłkiem, w wyścigu ze śmiercią pisał Pergolesi Stabat Mater. Udało mu się zwyciężyć – ukończył swój „łabędzi śpiew”, ale nigdy go nie usłyszał; zmarł w kilka dni po ukończeniu dzieła.

Stabat Mater należy do gatunku tzw. sekwencji, które ze skromnych wstawek tekstowych, podkładanych od około IX wieku pod rozwijaną w obszernych koloryturowych wokalizach ostatnią zgłoskę słowa „alleluja” w średniowiecznych psalmodiach i uzupełniających treściowo dany fragment tekstu biblijnego przekształciły się w samodzielną formę muzyki religijnej. Elementy ludowe, świeckie, przenikające wraz z sekwencjami do śpiewu gregoriańskiego i sprzeczne z jego charakterem spowodowały, że ich ogromna z czasem ilość ograniczona została przez Kościół w XVI wieku do pięciu, z których najbardziej znana jest żałobna Dies irae i wiekopostna Stabat Mater. Łacińska poezja Stabat Mater, przypisywana mnichowi minoryckiemu, Jacopone da Todi (zm. 1306), przesycona jest najgłębszym współczuciem dla stojącej pod krzyżem Matki Boskiej. Sekwencja składa się z dwóch części: opowiadającej i modlitewnej. Tragiczny jej urok, naiwna, lecz żarliwa uczuciowość z dawna przyciągały artystów z nieodparta mocą. Niezliczona jest ilość przekładów we wszystkich niemal językach, wielka jest też liczba muzycznych wersji. Rozciągają się one od Josquina des Pres, Orlanda di Lasso, Pergolesiego, Vivaldiego przez Haydna, Schuberta, Boccheriniego, Rossiniego do Dworzaka, Verdiego, Szymanowskiego, Pendereckiego – żeby wymienić tylko najbardziej znane i doskonałe dzieła – na całą historię muzyki wokalnej.

Napisane na dwa głosy żeńskie (częściowo solistycznie, częściowo chóralnie), orkiestrę smyczkową i continuo, zajmuje Stabat Mater Pergolesiego ważne miejsce w historii muzycznych opracowań tej średniowiecznej sekwencji, stanowiąc wczesny pomnik nowego, uczuciowego stylu w muzyce religijnej. Dzieło nie posiada nic z kościelnej surowości, a jest – co było kiedyś przedmiotem ostrych ataków ze strony konserwatystów – na wskroś liryczną wypowiedzią kompozytora, operującego środkami neapolitańskiej szkoły operowej z początku XVIII wieku . Ale teatralność i charakterystyczna słodycz tego stylu operowego stonowane są w przepięknej brzmieniowo muzyce Pergolesego wyjątkową oszczędnością środków, prześwietlone głębokimi doznaniami umierającego człowieka. Właśnie owa intensywna emocjonalność Stabat Mater Pergolesiego zapewniła dziełu niesłychaną popularność w XVIII stuleciu ( z tego czasu pochodzą liczne wyciągi fortepianowe oraz opracowania, m. i. wersja Paesiella, wprowadzająca chór mieszany) i podtrzymuje ją po dzień dzisiejszy. Można też zrozumieć entuzjazm współczesnego Haydnowi kompozytora i dyrygenta niemieckiego, J.A. Hillera, który powiedział: „Nie zasłużył na miano człowieka ten, kto mógłby wobec tej muzyki pozostać zimny i nie wzruszony”.

Stanisław Haraschin

fot. K. Kalinowski



Paweł WAJRAK - koncertmistrz Orkiestry Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie oraz koncertmistrz i kierownik artystyczny Tarnowskiej Orkiestry Kameralnej. Współtworzy kwintet smyczkowy Piazzoforte Ensemble, a także zespół New Tango Bridge.

Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laureat nagrody Fryderyk w 2006 roku za płytę zrealizowaną wraz z Kevinem Kennerem i Piazzoforte Ensemble. Zarejestrował wybrane koncerty A. Vivaldiego z cyklu La Stravaganza na płycie Bach & Vivaldi, wydanej z okazji 20-lecia Tarnowskiej Orkiestry Kameralnej. W 2015 roku dokonał pierwszego w historii nagrania Koncertu skrzypcowego A-dur op. 8 A.F. Duranowskiego.

Koncertuje jako solista i kameralista, współpracował z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, występuje na festiwalach w kraju i za granicą, pozostając w stałej współpracy m.in. z Kevinem Kennerem, Waldemarem Malickim, Michałem Nagym, Klaudiuszem Baranem, Piotrem Wajrakiem.

Urodził się w Lublinie. Ukończył z wyróżnieniem studia w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie Romana Reinera. Brał udział w wielu kursach mistrzowskich i kameralnych pod kierunkiem m.in. Mariny Jaszwili i Wiesława Kwaśnego. W latach 1997–2001 był koncertmistrzem orkiestry Sinfonia Amabile. Współpracował z zespołami Sinfonietta Cracovia, Sinfonia Varsovia oraz z Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej.

Justyna DYBEK-BOCZEK - asolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie skrzypiec Wiesława Kwaśnego. Swoje umiejętności doskonaliła podczas warsztatów i kursów mistrzowskich, prowadzonych m.in. przez Zakhara Brona, Kaję Danczowską, Jana Staniendę, Bartosza Bryłę, Sławomira Tomasika, Krzysztofa Jakowicza.

Na stałe związana z Orkiestrą Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Współtworzy również Orkiestrę Akademii Beethovenowskiej, z którą od 2003 roku aktywnie uczestniczy w życiu muzycznym w kraju i za granicą. Brała udział w licznych koncertach i festiwalach, takich jak Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Chopin i jego Europa, Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie, Muzyczny Festiwal w Łańcucie, Konkurs Sztuki Wokalnej im. Ady Sari, Festiwal im. Jana Kiepury, Opera Rara, Festiwal Muzyki Polskiej, Last Nights of the Proms, Kulturwald Festival w Aldersbach, Abu Dhabi Festival, we współpracy z wybitnymi dyrygentami i kompozytorami, m.in. Krzysztofem Pendereckim, Jackien Kaspszykiem, Gabrielem Chmurą.

Współpracowała także z wieloma innymi zespołami, w tym z orkiestrą Teatru Muzycznego w Poznaniu, Filharmonią Podkarpacką, Międzynarodową Orkiestrą Barokową, Capellą Cracoviensis, orkiestrą Opery Krakowskiej, Tarnowską Orkiestrą Kameralną.

Anna MIGDAŁ-CHOJECKA - ukończyła z wyróżnieniem studia w Akademii Muzycznej (obecnie im. K. Pendereckiego) w Krakowie w klasie altówki Janusza Pisarskiego. W roku 2004 otrzymała Stypendium Ministra Kultury. Uczestniczyła w licznych kursach mistrzowskich, prowadzonych m.in. przez Jadwigę Kaliszewską, Jerzego Kosmalę, Andrę Darzins, Krzysztofa Pendereckiego.

Laureatka licznych konkursów, m.in. Ogólnopolskiego Konkursu Altówkowego im. J. Rakowskiego w Poznaniu (wyróżnienie, 2003), jak również I Ogólnopolskiego Konkursu Instrumentalistów Smyczkowych w Krakowie (wyróżnienie, 2006).

Koncertuje w kraju i za granicą jako muzyk orkiestrowy i kameralny. Debiutowała jako solistka wraz z Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej, wykonując Koncert na altówkę Béli Bartóka. Wystąpiła dwukrotnie na antenie Radia Kraków, wykonując sonatę Paula Hindemitha oraz Yorka Bowena.

Uczestniczyła w Festival junger Künstler w Bayreuth, festiwalu Muzyka w Starym Krakowie, Międzynarodowych Dniach Muzyki Kompozytorów Krakowskich, Wielkanocnym Festiwalu im. Ludwiga van Beethovena.

Obecnie jest liderem grupy altówek Orkiestry Filharmonii Krakowskiej oraz Orkiestry Akademii Beethovenowskiej. Często występuje gościnnie w orkiestrze Sinfonietta Cracovia. Jest członkinią Żelenski String Quartet.

Franciszek PALL - urodzony w Krakowie. Studia ukończył w 1999 roku z wyróżnieniem w klasie wiolonczeli Witolda Hermana. Uczestniczył w wielu kursach solistycznych i kameralnych.

Od 1996 roku jest wiolonczelistą Orkiestry Filharmonii Krakowskiej. Współpracuje ponadto z zespołem Sinfonietta Cracovia, Przemyską Orkiestrą Kameralną i Tarnowską Orkiestrą Kameralną. Koncertuje chętnie jako kameralista. Z Kwartetem Smyczkowym Filharmoników Krakowskich występował na festiwalach w Niemczech, Włoszech, San Marino i Czechach. Brał udział w nagraniach muzyki filmowej oraz płyty z polską muzyką wiolonczelową dla wytwórni DUX.

Udziela się jako pedagog, prowadząc klasę wiolonczeli w Zespole Szkół Muzycznych im. Mieczysława Karłowicza w Krakowie.

Duszan KORCZAKOWSKI - edukację muzyczną rozpoczął od gry na skrzypcach i fortepianie. Od szkoły średniej kontynuował ją na kontrabasie u Ryszarda Węgrzyna. Absolwent Akademii Muzycznej (obecnie im. K. Pendereckiego) w Krakowie w klasie Jerzego Tokarczyka. Uczestnik wielu ogólnopolskich konkursów kontrabasowych, podczas których zdobywał liczne wyróżnienia, a także kursów dla solistów i mistrzowskich kursów orkiestrowych, powiązanych z tournée po Polsce, Anglii, Niemczech, Holandii, Austrii, Chinach, Ameryce Północnej i Południowej. W sezonie 2007– 2008 pełnił funkcje koncertmistrza sekcji kontrabasów w Teatro Municipal w Santiago de Chile. Obecnie współpracuje z wieloma orkiestrami i zespołami, takimi jak Sinfonietta Cracovia, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Capella Cracoviensis oraz zespoły kameralne Filharmonii Krakowskiej i Akademii Muzycznej. Przez ostatnie 10 lat współpracował z takimi artystami, jak Ivo Pogorelich, Placido Domingo, Gheorghe Zamfir, Steven Isserlis, Krzysztof Penderecki. Brał udział w licznych festiwalach, począwszy od Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, poprzez festiwale muzyki filmowej i sakralnej, kończąc na UnSound Festiwal. Na stałe wpółpracuje z Nigelem Kennedym, będąc członkiem Orchestra of Life, z którym dokonał nagrania Czterech pór roku A. Vivaldiego. W sezonie 2015–2016 był członkiem gruzińskiej orkiestry barokowej Georgian Sinfonietta, wraz z którą koncertował z gwiazdami muzyki dawnej, takimi jak Jordi Savall i Sergio Azzolini. Jako solista nagrał sonaty kontrabasowe Franka Proto i Paula Hindemitha dla Polskiego Radia. Koncertował również w Chile, wykonując premierowe utwory studentów krakowskiej Akademii Muzycznej.

SEI TERRE - sekstet wokalny, który tworzą artystki związane z Chórem Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie, absolwentki Akademii Muzycznych w Krakowie i Katowicach.

Artystki koncertują w kraju i za granicą jako solistki i kameralistki. Uczestniczyły w wielu prestiżowych festiwalach, takich jak między innymi Misteria Paschalia, Opera Rara, Sacrum Profanum, Festival de musique Baroque d'Ambronay, Festival Oude Muziek w Utrechcie, Edinburgh International Festival, Huddersfield Contemporary Music Festival, Muzyka w Starym Krakowie, Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie.

Wokalistki od wielu lat współpracują ze sobą w różnych formacjach zespołowych. Połączyła je pasja do muzyki, kameralnego śpiewania i poszukiwania nowych wyzwań artystycznych.
fot. Sylwia Sygnator