Wykonawcy:

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Łukasz Borowicz – dyrygent

Alexandra Lowe – sopran I

Klaudia Czyszczoń – sopran II

Xenia Puskarz-Thomas – alt

James Gilchrist – tenor

Blaise Malaba – bas

Piotr Piwko – chórmistrz

Repertuar:

Georg Friedrich Haendel / Felix Mendelssohn – Izrael w Egipcie HWV 54 

Oratorium DROGI. Przejście przez Morze Czerwone

Oratorium Izrael w Egipcie powstało w niespełna miesiąc – w październiku 1738 roku. Georg Friedrich Haendel (1685-1759) skomponował je dla King’s Theatre w Londynie, proponując je zamiast opery. Premiera 4 kwietnia 1739 roku była jednak porażką: publiczność oczekiwała popisowych arii, a otrzymała dramat chóralny. Kompozytor malowniczo, korzystając z dobrodziejstwa barokowej mowy dźwięków i sztuki afektów, zilustrował słynne plagi, zsyłane przez Boga na Egipcjan i faraona, który nie wypuszczał z niewoli ludu Izraela. Swoją muzyką Haendel tworzył teatr silnych emocji – dla odbiorcy, trafiając w czułe jego struny. Przesłanie oratorium streścić można w słowach libretta, pochodzących z Księgi Wyjścia i Księgi Psalmów: „Pan jest moim zbawieniem i pieśnią moją” czy „Pan jest królem na wieki wieków”.

Izraela w Egipcie zrekonstruował Felix Mendelssohn (1809-1847), który z pasją i entuzjazmem studiował, będąc w Londynie w roku 1829 (a miał wówczas 20 lat), partytury Haendla. Miedzy innymi przerobił i dodał recytatywy czy wzmocnił instrumentacją wspaniałość chórów. Nietrudno dostrzec w Izraelu w Egipcie źródło inspiracji dla Mendelssohnowskiego Eliasza. Zrewidowane oratorium wykonane zostało w 1833 roku w Düsseldorfie: tekst – przygotowany przez Carla Heinricha Breidensteina – śpiewany był w języku niemieckim. Partytura zachowała się jedynie we fragmentach, dlatego kolejnej „re-rekonstrukcji” dokonał Robert King, dyrygent brytyjski, w związku z występami na Festiwalu Mendelssohna w lipskim Gewanhaus w 2014 roku.

Kiedy arcydzieło zabrzmiało w roku 1857 – w wielkiej, ponad dwutysięcznej obsadzie – reagowano nań, na czele z Królową Wiktorią, z aplauzem spotykanym dziś na koncertach rockowych. Co ciekawe, Karol Szymanowski określił Haendla stuprocentowym romantykiem wobec swych współczesnych. Można zatem postawić pytanie: czy Izrael w Egipcie to dramat natury „romantycznej”? Na pewno jest kompozycją ukazującą DROGĘ Izraelitów ku wolności – ku Ziemi Obiecanej. A to przecież w epoce romantyzmu idea wędrówki jako analogonu życia człowieka stała się jednym z kluczowych toposów kultury europejskiej.

Małgorzata Janicka-Słysz

Łukasz BOROWICZ - od sezonu 2021/2022 dyrygent-szef Orkiestry Filharmonii Poznańskiej i dyrektor muzyczny Filharmonii Poznańskiej oraz I dyrygent gościnny Filharmonii Krakowskiej.

Studiował w klasie Bogusława Madeya w Akademii Muzycznej im. F. Chopi¬na w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina), tam też uzyskał w 2006 roku tytuł doktora w dziedzinie dyrygentury pod kierunkiem Antoniego Wita. Wielokrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz laureat nagród na konkursach dyrygenckich w Trydencie (1999), Atenach (2000), Porto (2002) i Bambergu (2004).

W latach 2007–2015 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Polskiej Orkiestry Radiowej, a w latach 2006–2021 był I dyrygentem gościnnym Orkiestry Filharmonii Poznańskiej.

Jako dyrygent operowy zadebiutował w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Don Giovannim W.A. Mozarta, a od tego czasu poprowadził tam ponad 180 spektakli operowych i baletowych, w tym Orfeusza i Eurydykę Ch.W. Glucka, Święto wiosny I. Strawińskiego, Sen nocy letniej F. Mendelssohna/G. Ligetiego, Romeo i Julię S. Prokofiewa oraz balety polskie. Dyrygował również premierami Don Giovanniego W.A. Mozarta, Eugeniusza Oniegina P. Czajkowskiego, Halki S. Moniuszki i Króla Rogera K. Szymanowskiego w Operze Krakowskiej, Czarodziejskiego fletu Mozarta, Rusałki A. Dvořáka, Zamku Sinobrodego B. Bartóka oraz Dydony i Eneasza H. Purcella w Teatrze Wielkim w Łodzi, Króla Rogera w Operze ABAO w Bilbao, Don Giovanniego w Polskiej Operze Królewskiej. W ramach kolejnych edycji Wielkanocnego Festiwalu L. van Beethovena zaprezentował i nagrał 13 zapomnianych oper. Występował także na festiwalach w Pesaro (recital Ewy Podleś) oraz w Szlezwiku-Holsztynie (Halka Moniuszki z NDR Radiophilharmonie). W 2018 roku poprowadził spektakl Hugenoci G. Meyerbeera w Opéra-Bastille, stając się pierwszym polskim dyrygentem w historii tej sceny, a w 2019 roku premierę Halki w Theater and der Wien, w reżyserii Mariusza Trelińskiego i z udziałem Piotra Beczały (polska premiera tej inscenizacji pod jego batutą odbyła się Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie w 2020 roku). W 2016 roku przygotował prapremierę opery A. Tansmana Złote runo w Teatrze Wielkim w Łodzi.

Łukasz Borowicz dyrygował gościnnie m.in. Israel Philharmonic, London Philharmonic Orchestra, Royal Philharmonic Orchestra, BBC Scottish Symphony Orchestra, RIAS Kammerchor oraz Akademie für Alte Musik w Berlinie, WDR Sinfonieorchester, SWR Sinfonieorchester w Stuttgarcie, Bamberger Symphoniker, Deutsche Symphonie-Orchester Berlin, Orquesta Titular del Teatro Real w Madrycie, The Paris Opera Orchestra, L’Opéra Orchestre national Montpellier Occitanie, Praską Orkiestrą Symfoniczną FOK, Janáček Philharmonic Orchestra, orkiestrami symfonicznymi w Düsseldorfie, Hamburgu, Lucernie, Bambergu, Trondheim, Luksemburgu, Los Angeles Philharmonic New Music Group i większością polskich orkiestr symfonicznych.

Dyskografia Łukasza Borowicza liczy ponad 120 albumów. Dla wytwórni Chandos nagrał wszystkie koncerty skrzypcowe G. Bacewicz, z Joanną Kurkowicz jako solistką. Komplet dzieł symfonicznych A. Panufnika z Polską Orkiestrą Radiową oraz Konzerthausorchester Berlin pod jego batutą, zarejestrowany dla wytwórni CPO, został uhonorowany Special Achievement Award ICMA 2015, płyta z Quo vadis F. Nowowiejskiego, nagrana z Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej dla wytwórni CPO, otrzymała nagrodę ICMA 2018 w kategorii Choral Music, album Piotra Beczały Heart’s Delight – The Songs of Richard Tauber, z Royal Philharmonic Orchestra (Deutsche Grammophon), uzyskał w Polsce status Złotej Płyty, a album z polską muzyką fortepianową (Paderewski, Stojowski), nagrany z Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus oraz solistą Jonathanem Plowrightem dla Warner Classics (2017) został wyróżniony „Gramophone” Editor’s Choice oraz „BBC Music” Concerto Choice. Z Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej Łukasz Borowicz uwiecznił na płytach wykona¬nie Joanny d’Arc Verdiego (Polskie Nagrania), dzieła K. Kurpińskiego (Polskie Radio), F.X. Scharwenki (Naxos). Nagrania Łukasza Borowicza zdobyły prestiżowe wyróżnienia: „BBC Music” Orchestral Choice (2010), „BBC Music” Opera Choice (2013), czterokrotnie Diapason d’Or (2010, 2013, 2017, 2020) oraz dwukrotnie nagrodę Fryderyk (2007, 2010).

W 2008 roku artysta został wyróżniony Paszportem Polityki, w 2011 roku otrzymał nagrodę Koryfeusz Muzyki Polskiej, w 2013 Nagrodę im. C.K. Norwida, rok później nagrodę Międzynarodowego Festiwalu Indywidualności Muzycznych „Tansman 2014” za wybitną indywidualność muzyczną, a w 2021 roku Nagrodę Honorową Związku Kompozytorów Polskich. Łukasz Borowicz jest profesorem Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie.

fot. Ksawery Zamoyski

Alexandra LOWE – urodzona w Hiszpanii sopranistka niezmiennie imponuje swoją zadziwiająco pewną techniką i dopracowanymi wykonaniami, wykazując naturalną predyspozycję do głównych ról w dziełach G.F. Haendla, W.A. Mozarta i B. Brittena. Studia rozpoczęła w Royal Northern College of Music, następnie dołączyła do kursu operowego w Guildhall School of Music and Drama, a następnie w londyńskim National Opera Studio. Od tego czasu zdobyła znaczące laury konkursowe, w tym drugą nagrodę w Glyndebourne Opera Cup 2020 i trzecią nagrodę w Concorso Lirico Internazionale di Portofino 2020, obie nagrody przyznane przez cenione międzynarodowe jury. Jest absolwentką programu artystycznego Jette Parker w Royal Opera House Covent Garden.

Debiutowała jako Dafne w Apollo e Dafne G.F. Haendla pod batutą Christiana Curnyna, wykonywała rolę Barbariny w Weselu Figara W.A. Mozarta pod dyrekcją Sir Antonio Pappano, rolę Pierwszej Damy w słynnej inscenizacji Czarodziejskiego fletu W.A. Mozarta w reżyserii Davida McVicara. W repertuarze ma występy w rolach m.in. Donny Elviry w Don Giovannim W.A. Mozarta zarówno dla Glyndebourne Festival Opera, jak i Kilden Opera, rolę Fiordiligi w Così fan tutte W.A Mozarta w Opera North oraz inscenizowane wykonania Requiem W.A. Mozarta. W tym sezonie Lowe poszerza swój repertuar o rolę Hrabiny w Weselu Figara, a także pełną wyzwań rolę Tatiany w Eugeniuszu Onieginie P. Czajkowskiego. Zaśpiewa również Pierrot Lunaire A. Schönberga w Wigmore Hall w Londynie.

Występowała z Orchestra dell'Accademia Nazionale di Santa Cecilia pod dyrekcją Sir Antonio Pappano, w Wellgunde w Götterdämmerung z London Philharmonic Orchestra pod dyrekcją Władimira Jurowskiego, z Hallé Orchestra pod dyrekcją Sofi Jeannin. W tym sezonie Lowe debiutuje zarówno z Barcelońską Orkiestrą Symfoniczną w Siete Canciones Populares Españolas Manuela de Falli pod dyrekcją Stephanie Childress, jak i z Filharmonią Krakowską w Izraelu w Egipcie G.F. Haendla/F. Mendelssohna pod batutą Łukasza Borowicza, a także powraca do Hallé Orchestra na cykl gali Straussowskich pod batutą Eduardo Straussera.

Debiutancki solowy album Alexandry – „Le Voyage” – skupiony wokół repertuaru francuskich pieśni romantycznych, został wydany w zeszłym sezonie nakładem wytwórni Champs Hill i nominowany do nagrody BBC Music Magazine Awards 2024.

fot. James Bellorini

Klaudia CZYSZCZOŃ - absolwentka Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie w klasie śpiewu solowego Agnieszki Monasterskiej na wydziale wokalno-aktorskim. Uzyskała również tytuł magistra logopedii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Współautorka artykułu pt. „The lived experience and career of an opera singer who stutters” („Kariera i przeżycia śpiewaka operowego z zaburzeniem płynności mowy”) opublikowanego w czasopiśmie Logopaedica Lodziensia Nr 7 2023.

Swoje doświadczenie i umiejętności wokalne doskonaliła na kursach mistrzowskich prowadzonych przez m.in. Mariusza Kwietnia, Piotra Beczałę, Andrzeja Dobbera, czy Urszulę Kryger. Występowała w Operze Krakowskiej podczas Studenckich Gal Operowo-Operetkowych pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka, kreując rolę Paminy z opery Czarodziejski flet, czy też Despiny z opery Cosi fan tutte W.A. Mozarta. Do tej pory współpracowała z Chórem Polskiego Radia, Młodą Podhalańską Filharmonią, zespołami kameralnymi Cracow Singers oraz Cracow Baroque Consort, koncertując jako członkini zespołu lub solistka oraz biorąc udział w nagraniach kilku płyt. Wykonała partię solową podczas 16. Festiwalu Muzyki Filmowej w Krakowie w utworze z filmu Avatar: Istota wody. Laureatka II miejsca w Ogólnopolskim Konkursie Wokalnym im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie. Od 2021 roku artystka Chóru Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie, wykonująca zarówno partie chóralne, jak i solowe (m.in. wykonanie solowej partii sopranowej w Requiem W.A. Mozarta).

fot. Agnieszka Monasterska

Xenia PUSKARZ THOMAS – absolwentka Opernstudio Bayerische Staatsoper, której kariera rozbłysła podczas Salzburger Festspiele w 2024 r., gdzie zaprezentowała rolę Aglaji w inscenizacji Idioty Mieczysława Weinberga pod dyrekcją Mirgi Gražinytė-Tyli a w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego.

W ciągu dwóch sezonów uczestnictwa w Opernstudio Bayerische Staatsoper zdobyła bezcenne i różnorodne doświadczenie sceniczne i produkcyjne, wykonując role Kuchtika w Rusałce A. Dvoraka pod dyrekcją Henrika Nánásiego, Sandmännchen w Hänsel und Gretel z Tytusem Engelem, Die Vertraute w Elektrze R. Straussa pod batutą W. Jurowskiego, Mercédès w Carmen G. Bizeta pod dyrekcją Daniele Rustioni i Flory w Traviacie G. Verdiego pod dyrekcją Francesco Lanzillotte’a. W Cuvilliés Theatre wystąpiła jako Servia w Lukrecji O. Respighiego pod dyrekcją Ustiny Dubitsky oraz w podwójnej roli Melanto i Minerwy w Il Ritorno d'Ulisse C. Monteverdiego pod dyrekcją Christophera Moldsa oraz w Prinzregententheater jako Hänsel w półinscenizacji Jaś i Małgosia E. Humperdincka we współpracy z ATTACCA Jugendorchester.

W sezonie 2024/25 Puskarz Thomas powróci do Bayerische Staatsoper, wystąpi w monachijskim Cuvilliés-Theater, zadebiutuje też w Tiroler Festspiele Erl jako Kobieta w obrazie G. Benjamina pod dyrekcją Corinny Niemeyer. Koncertuje w Ameryce Północnej, z Juillard415, orkiestrą wykonawstwa historycznego Juillard School i w Chinach.

Zadebiutowała jako solistka w wieku 16 lat podczas krajowego tournée z Queensland Youth Orchestras. Zdobyła znaczne doświadczenie wykonawcze na przestrzeni lat studiów, włączając rolę Cherubino w Weselu Figara z Opera Queensland, Dorabelli w Così fan tutte z Brisbane City Opera i szeroką działalność koncertową, w tym jako solistka w Eliaszu F. Mendelssohna z Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Duncana Ward oraz w Requiem W.A. Mozarta z muzykami Bawarskiej Orkiestry Państwowej. Jej duże zainteresowanie muzyką dawną zaowocowało bliską współpracą z nowojorskim zespołem Twelfth Night, oraz występami w „Elemental” – programie prezentującym dzieła Haendel, Rameau, Vivaldiego i Bacha w Carnegie Hall. Z Richardem Egarrem i Philharmonia Baroque Orchestra wykonała Mszę h-moll J.S. Bacha oraz, w produkcji Juilliard Aristeo w Orfeo Luigiego Rossiego w reżyserii Mary Birnbaum i pod dyrekcją Aviego Steina.

Xenia Puskarz Thomas studiowała w Queensland Conservatorium Griffith University, uzyskując dyplom z wyróżnieniem i medalem uniwersyteckim za osiągnięcia w nauce, a następnie uzyskała tytuł magistra, wspierany przez Kovner Fellowship w elitarnej Juilliard School of Music pod kierunkiem Edith Wiens. Do sukcesów konkursowych na ostatnim roku studiów zaliczały się między innymi stypendium Lady Fairfax New York przyznane przez Opera Foundation for Young Australians oraz nagroda Tinkler Encouragement Award na Australijskim Konkursie Śpiewu IFAC Handa. Podczas pobytu w Australii Xenia była stypendystką Melba Opera Trust Scholar w 2019 r. wspieraną przez stypendium Amelia Joscelyne, a także młodą artystką Opera Queensland w 2021 r.

fot. David Noles 

James GILCHRIST – karierę wokalną rozpoczął w 1996 r., wcześniej zaś pracował jako lekarz. Od najmłodszych lat wykazywał żywe zainteresowanie muzyką; należał do chóru New College w Oksfordzie i chóru King’s College Uniwersytetu Cambridge. Szeroki repertuar utorował mu drogę do najsłynniejszych sal koncertowych świata. Współpracował z dyrygentami tej miary, co John Eliot Gardiner, Roger Norrington, Bernard Labadie, Harry Christophers, Harry Bicket czy Richard Hickox. Artysta ma na swoim koncie liczne recitale z towarzyszeniem pianistów – Anny Tilbrook i Juliusa Drake’a oraz harfistki Alison Nicholls, podczas których prezentuje utwory o bardzo dużym zróżnicowaniu stylistycznym, obejmujące zarówno pieśni klasyczno-romantyczne, jak i dzieła współczesne.

Specjalizuje się w wykonawstwie partii Ewangelisty w Pasji według Świętego Mateusza i Pasji według Świętego Jana J.S. Bacha. Brał udział w licznych festiwalach, m.in. Schubertiade, Aldeburgh Festival oraz Edinburgh Festival.

W jego imponującym dorobku dyskograficznym można wyróżnić szereg nagrań, w tym m.in.: opery Albert Herring B. Brittena (rola tytułowa) i The Poisoned Kiss R.V. Williamsa (Chandos), Pasję według Świętego Jana J.S. Bacha z towarzyszeniem Academy of Ancient Music, cykle pieśni: On Wenlock Edge V. Williamsa, Earth, Sweet Earth K. Leightona, Winter Words B. Brittena (Linn Records), When Laura Smiles (pieśni z epoki elżbietańskiej nagrane z lutnistą Matthew Wadsworthem); firma fonograficzna Orchid Classics sygnuje swym logo album obejmujący cykle pieśni F. Schuberta w interpretacji tenora, entuzjastycznie przyjęty przez międzynarodową krytykę. W 2015 roku ukazała się płyta z cyklami pieśni R. Schumanna, powstała we współpracy z Anną Tilbrook.

Wśród jego ostatnich przedsięwzięć artystycznych można wyróżnić m.in. koncerty w Petersburgu, Londynie (Church Parables B. Brittena), Madrycie (L’Allegro, il Penseroso ed il Moderato G.F Händla) i Lipsku (Das Paradies und die Peri R. Schumanna, Stworzenie świata J. Haydna).

fot. Patrick Allen

Blaise MALABA – urodzony w Demokratycznej Republice Konga bas, studiował na Ukrainie, następnie zaś w Royal Welsh College of Music and Drama, doskonalił zaś swoje umiejętności wokalne jako członek Jette Parker Artists Program w Royal Opera House w Covent Garden. Na scenie zadebiutował jako King of Egypt w Aidzie G. Verdiego pod dyrekcją Sir Marka Eldera, występował również w roli Montano w Otello G. Verdiego pod dyrekcją Daniele Rustioni, w roli Najwyższego Kapłana w Nabucco G. Verdiego pod dyrekcją Daniela Orena i Hrabia Ceprano w Rigoletto G. Verdiego pod batutą Stefano Montanari. W nadchodzących sezonach po raz pierwszy wystąpi w Opéra du Capitole Toulouse w roli Arcykapłana w nowej produkcji Nabucco Stefano Pody pod dyrekcją Giacomo Sagripantiego, zaśpiewa również Filipa II w Don Carlosie G. Verdiego dla Opéra de Baugé.

Do ostatnich produkcji w Covent Garden zalicza się: doceniony przez krytyków debiut Malaby w roli Zunigi w nowej produkcji Carmen G. Bizeta w reżyserii Damiano Michieletta pod dyrekcją Antonello Manacordy, Abimélecha w nowej produkcji Richarda Jonesa Samson i Dalila Camille’a Saint-Saënsa pod dyrekcją Sir Antonio Pappano oraz Ceprano (Rigoletto G. Verdiego) i Mandarin (Turandot G. Pucciniego). Jego głos o głębokiej, mocnej barwie i silna osobowość sceniczna zaowocowały także debiutami dla Canadian Opera Company jako Colline w Cyganerii G. Pucciniego pod batutą Jordana de Souzy, Opéra National de Montpellier jako Sprecher w nowej produkcji Czarodziejskiego fletu W.A. Mozarta pod dyrekcją Constantina Trinksa oraz Teatro Colón w Siedem grzechów głównych Kurta Weilla.

Uznany przez BBC Music Magazine z października 2020 r. za wschodzącą gwiazdę światowej opery, ma w repertuarze takie role jak Samuel (Bal maskowy G. Verdiego), Alidoro (Kopciuszek G. Rossiniego), Sarastro (Czarodziejski flet W.A. Mozatra), Don Basilio (Cyrulik sewilski G. Rossiniego), Publio (Łaskawość Tytusa W.A. Mozarta), Sparafucile i Monterone (Rigoletto G. Verdiego), Banco (Makbet G. Verdiego), Książę Gremin (Eugeniusz Oniegin P. Czajkowskiego), Somnus (Semele G.F. Haendla) i Il Re (Ariodante G.F. Haendla). Równie aktywny na scenie koncertowej Malaba poszerza w tym sezonie swój repertuar o Messa da Requiem G. Verdiego z Orkiestrą Filharmonii Oksfordzkiej pod dyrekcją Mariosa Papadopoulosa oraz Izrael w Egipcie G.F. Haendla/F. Mendelssohna z Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Łukasza Borowicza.

fot. Edmond Choo