Wykonawcy:
Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
Borjan Canev - dyrygent
Fuko Ishii - fortepian *
*laureatka I nagrody w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. E. Griega 2022
Repertuar:
Andrzej Panufnik – Uwertura Tragiczna (1942-45, rev.1955)
Edward Grieg – Koncert fortepianowy a-moll op. 16
***
Ludwig van Beethoven – V Symfonia c-moll op. 67
Koncert z przerwą, czas trwania ok. 120 min.
Słynne motywy-tematy. „Sygnatury” arcydzieł
Panufnik i tragizm polskich dziejów
Sztuka jest dla mnie porządkiem i dyscypliną – powtarzał Andrzej Panufnik (1914-1991), i twierdził, że każdy utwór rodzi się z emocji. Partytura jego Uwertury tragicznej (z 1942 roku) uległa zniszczeniu w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie kompozytor zrekonstruował ją z pamięci i w tej formie wykonana została po raz pierwszy w czerwcu 1945 roku w Krakowie. Narrację muzyczną, mającą postać dramatycznej „opowieści”, Panufnik rozwija z inicjalnej czterodźwiękowej komórki. W muzyce występują efekty dźwiękonaśladowcze, ilustrujące, przykładowo, odgłosy spadających bomb czy salw z karabinów maszynowych. Uwertura tragiczna dedykowana została pamięci Mirosława Panufnika, jedynego brata kompozytora, oficera łączności Armii Krajowej, który zginął w 1944 roku w Powstaniu Warszawskim.
Grieg i uskrzydlony fortepian
Swój jedyny Koncert fortepianowy - a-moll op. 16 Edvard Grieg (1843-1907) skomponował w roku 1868 w Danii, dokąd udał się na letni wypoczynek wraz z żoną Niną Hagerup i córeczką Aleksandrą. I choć utwór skomponowany jest wedle reguł gatunku, w architektonice trzyczęściowej, charakterem zbliża się do symfonicznej – rapsodycznej fantazji. Koncert dedykowany został pianiście Edmundowi Neupertowi, który wykonał go w Kopenhadze, w kwietniu roku 1869. W rankingu słynnych motywów czy tematów początek pierwszej części Allegro molto moderato – tremolo kotłów oraz podniosła kaskada akordów fortepianu – z pewnością zająłby jedno z czołowych miejsc.
Beethoven i idea ludzkiego przeznaczenia
Piąta symfonia c-moll op. 67 Ludwiga van Beethovena (1770-1827) to arcydzieło gatunku i symbol oświeceniowego porządku; jej prawykonanie odbyło się w grudniu 1808 roku Muzyka czterech części symfonicznego cyklu wywiedziona tu została z jednego czterodźwiękowego motywu losu. Ów motyw – „Beethovenowska sygnatura” – przenika do tkanki dźwiękowej także w wolnej części drugiej i w części trzeciej, ludycznym scherzu. W ogniwie finałowym jego kierunek zostaje odwrócony gestem transcendentnym: ku górze. Symfonia epoki oświeconego umysłu musiała zakończyć się pozytywnie, w jasnym dur, aby ukazać człowieka wzniosłego, zdolnego do rzeczy wielkich. A słuchanie i doświadczanie symfonii wiązało się ściśle z rozwijaniem w samym sobie idei humanistycznych.
Małgorzata Janicka-Słysz
Borjan CANEV – absolwent Wydziału Muzycznego UKIM w Skopje. Tytuł magistra uzyskał w Państwowej Akademii Muzycznej w Sofii. Ukończył studia podyplomowe na wydziale Dyrygentury Wykonawczej w Royal College of Music w Londynie, podczas których uczestniczył w kursach mistrzowskich u znanych dyrygentów jak m.in. Sir Simon Rattle, Danielle Gatti, Janos Fürst. Pełnił funkcję asystenta dyrygenta Sir Colina Davisa w produkcji Don Giovanni W.A. Mozarta. Otrzymał nagrodę August Manns dla najlepszego młodego dyrygenta w Royal College of Music. Dyrygował London Symphony Orchestra w ramach LSO Discovery Conducting Masterclass z Sir Colinem Davisem.
Po ukończeniu studiów został dyrygentem Orkiestry Filharmonii Macedońskiej, którą to funkcję pełnił do 2019 roku. W kolejnych latach dyrygował licznymi koncertami z Orkiestrą Filharmonii Macedońskiej w Macedonii i za granicą (Rzym, Paryż, Stambuł, Praga, tournée po Polsce, USA, Kazachstanie). W latach 2003-2006 był pierwszym dyrygentem Orkiestry Kameralnej Skopje Soloists.
Jego udany debiut z Orkiestrą Filharmonii w Sofii w 2004 roku zaowocował licznymi koncertami z tą orkiestrą, a w 2006 roku został mianowany jej stałym dyrygentem gościnnym. W 2005 roku zadebiutował w Macedońskiej Operze Narodowej, a rok później dyrygował nową produkcją Czarodziejskiego fletu W.A. Mozarta w ramach 250. rocznicy urodzin kompozytora.
Borjan Canev współpracował z takimi orkiestrami jak: Montenegrin Symphony Orchestra, Arad Philharmonic Orchestra, Wagner Society Orchestra Tokyo, Vojvodina Symphony Orchestra, Macedonian Radio Symphony Orchestra, Sinfonietta - Sofia, Macedonian Opera and Ballet Orchestra, Orchestra Royal College of Music w Londynie, Orchestra State Academy of Music in Sofia, the Jeunesses Musicales Macedonia Chamber Orchestra, Skopje Soloists Chamber Orchestra, Croatian Chamber Orchestra, Zadar Chamber Orchestra oraz z zespołem muzyki współczesnej Alea.
Koncertował z uznanymi solistami, takimi jak: Ivo Pogorelich, Johannes Moser, Gautier Capucon, Sergei Nakariakov, Sayaka Shoji, Kiril Troussov, Sergio Tiempo, Ilya Gringolts, Akiko Suwanai, Daniel Müller-Shott, Simon Trpceski, Alexei Ogrintchouk, Zhang Zuo (Zee Zee), Tine Thing Helseth, Joseph Alessi, Stefan Milenkovic, Roman Simovic, David Garrett, Yuri Minenko, Stjepan Hauser, Kristof Barati, Monika Leskovar, Xavier Phillips, Janos Balint, Christian Frohn, Emmanuel Ceysson, Peter Lucas-Graf, Branimir Slokar, Antal Zalai, Rabih Abou-Khalil, Ana Durlovski, Blagoj Nacoski i innymi.
Wystepował na renomowanych festiwalach w Macedonii, takich jak: Ohrid Summer Festival, Skopje Summer Festival, May Opera Evenings, Days of Macedonian Music oraz na licznych festiwalach zagranicznych, takich jak George Enescu, Kotor Art, Zagreb Summer evenings, Varna Summer, NOMUS, World of music Zagreb.
Borjan Canev koncertował jako dyrygent w USA, Wielkiej Brytanii, Japonii, Włoszech, Francji, Czechach, Polsce, Chorwacji, Serbii, Bułgarii, Czarnogórze, Turcji, Rumunii, Bośni i Hercegowinie, Kazachstanie. Nagrywał muzykę dla macedońskiego radia i telewizji, bułgarskiego radia narodowego, a także dla F.A.M.E.S. Macedonia.
W 2010 roku Stowarzyszenie Kompozytorów Macedonii przyznało mu nagrodę im. Georgi Bozhikova za najlepsze wykonanie utworów kompozytorów macedońskich w 2009 roku.
W październiku 2015 roku dyrygował Orkiestrą Filharmonii Macedońskiej podczas pierwszego tournée orkiestry po USA, w tym dwóch koncertów w Nowym Jorku w słynnych salach, takich jak Carnegie Hall i Kaufman Music Center.
Niedawno uhonorowany prestiżową macedońską nagrodą dla Najlepszy Wykonawcy Muzycznego. Jeden z czołowych macedońskich muzyków, profesor na Wydziale Muzycznym UKIM w Skopje, aktualnie gościnny dyrygent Orkiestry Filharmonii Macedońskiej.
Fuko ISHII – urodziła się w 1991 roku w Tokio w rodzinie muzyków. Naukę gry na fortepianie rozpoczęła w wieku czterech lat. Ukończyła z wyróżnieniem Toho Gakuen School of Music w Tokio, Musik Akademie Basel oraz Hochschule für Musik und Tanz Köln, gdzie studiowała u Claudio Martineza-Mehnera. Studiowała również w klasie akompaniamentu wokalnego u Christopha Pregardiena w Kolonii.
W 2022 roku otrzymała I nagrodę na 17 Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. E. Griega w Norwegii, podczas którego wraz z Sir Lawrence'em Fosterem i Bergen Philharmonic Orchestra wykonała Koncert a-moll op.16 E. Griega. W 2019 roku zdobyła I nagrodę na 2 Międzynarodowym Konkursie J. Brahmsa w Niemczech oraz III nagrodę na 26 Międzynarodowym Konkursie im. J. Brahmsa w Austrii. Jesienią 2019 roku wygrała również Imanuel und Evamaria Schenk Stiftung Soloist Competition w Szwajcarii. W sezonie 2021-2022 występowała jako solistka z Basel Symphony Orchestra, Detmold Chamber Orchestra, Kanagawa Philharmonic Orchestra, Kyoto Symphony Orchestra i Hyogo Performing Arts Center Orchestra (PAC) z szerokim repertuarem od Koncertu Cembali Bacha do Messiaena.
Jest laureatką wielu konkursów, takich jak: 3 Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Azji (1 nagroda), 58 Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Japonii (1 nagroda), 9 Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Ettlingen (3 nagroda), Seiler Piano Competition (3 nagroda), Japońskiego Konkursu Chopinowskiego (2 nagroda), 82 Japońskiego Konkursu Muzycznego (1 nagroda). Jako solistka i kameralistka prowadzi ożywioną działalność na całym świecie, m.in. La Folle Journee w Kanazawie, Yokohama International Piano Concert, Euro Music Festival, Bagno-Konzert Galerie, Böblingen Klavier Festival, Blüthner Classics, Livorno Music Festival, Great Pianists of the 21st Century Avantgarde Cultural Foundation na Cyprze, Palau de la Musica, i inne koncerty w Szwajcarii, w USA i Rumunii.
Występowała jako solistka z Filarmonica Brasov, Filharmonią Krakowską, Filharmonią Janáčka, Landestheater Detmold Symphony Orchestra, NHK Symphony Orchestra Tokyo, Tokyo Metropolitan Symphony Orchestra, Tokyo Symphony, Kyoto Symphony, Kanagawa Philharmonic, Central Aichi Symphony, Japan Philharmonic, Yomiuri Nippon Symphony, Gunma Symphony Orchestra. W 2018 i 2020 roku wykonała recitale z Sonatą Beethovena op.106 Hammerklavier w Bechstein Zentrum w Kolonii i Bösendolfer Salon Tokyo. W 2021 roku ukazała się jej pierwsza płyta z utworami Brahmsa i Haydna.