Wykonawcy:

Zakończenie karnawału

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej

Łukasz Borowicz - dyrygent

Paweł Wajrak - skrzypce 

Repertuar:

Hector Berlioz – Uwertura Karnawał rzymski op. 9 

Camille Saint-Saëns – Havanaise op. 83

Camille Saint-Saëns – Introduction et rondo capriccioso op. 28 

***

Bohuslav Martinů – Szach królowi (Échec au roi) H. 186 

George Gershwin – Amerykanin w Paryżu 

Łukasz BOROWICZ - dyrygent-szef Orkiestry Filharmonii Poznańskiej i dyrektor muzyczny Filharmonii Poznańskiej (od sezonu 2021/2022). Urodził się w 1977 roku w Warszawie. Studiował w klasie Bogusława Madeya w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, tam też uzyskał tytuł doktora w dziedzinie dyrygentury pod kierunkiem Antoniego Wita. W latach 2007-2015 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Polskiej Orkiestry Radiowej, a w latach 2006-2021 był I dyrygentem gościnnym Orkiestry Filharmonii Poznańskiej.

W 2008 roku został wyróżniony Paszportem Polityki, w 2011 roku – nagrodą Koryfeusz Muzyki Polskiej, w 2013 – Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida, a w 2014 roku – nagrodą Tansman za wybitną indywidualność muzyczną.

Jako dyrygent operowy zadebiutował w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie Don Giovannim Wolfganga Amadeusa Mozarta, a od tego czasu poprowadził tam ponad 180 przedstawień operowych i baletowych, w tym m.in. także premiery Orfeusza i Eurydyki Christopha Willibalda Glucka, Święta wiosny Igora Strawińskiego, Snu nocy letniej Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego i György Ligetiego, Romea i Julii Siergieja Prokofiewa oraz Baletów Polskich. Dyrygował również premierami: Don Giovanniego Wolfganga Amadeusa Mozarta, Eugeniusza Oniegina Piotra Czajkowskiego, Halki Stanisława Moniuszki i Króla Rogera Karola Szymanowskiego w Operze Krakowskiej, Czarodziejskiego fletu Wolfganga Amadeusa Mozarta, Rusałki Antonína Dvořáka, Zamku Sinobrodego Béli Bartóka oraz Dydony i Eneasza Henry’ego Purcella w Teatrze Wielkim w Łodzi, Króla Rogera Karola Szymanowskiego w Operze ABAO w Bilbao, Don Giovanniego Wolfganga Amadeusa Mozarta w Polskiej Operze Królewskiej. Podczas koncertów odbywających się w ramach kolejnych edycji Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena zaprezentował i nagrał 13 zapomnianych oper. Prowadził także koncerty na festiwalach w Pesaro (recital Ewy Podleś) oraz w Szlezwiku-Holsztynie (Halka Stanisława Moniuszki z Orkiestrą NDR Radiophilharmonie). W październiku 2018 roku poprowadził spektakl Hugenoci Giacomo Meyerbeera w Opéra Bastille, stając się pierwszym polskim dyrygentem w historii Opery Paryskiej. W grudniu 2019 roku poprowadził premierę Halki Stanisława Moniuszki w Theater and der Wien, w reżyserii Mariusza Trelińskiego i z udziałem Piotra Beczały (polska premiera tej inscenizacji pod jego batutą odbyła się Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, w lutym 2020 roku).

Łukasz Borowicz dyrygował wieloma orkiestrami, w tym m in.: Royal Philharmonic Orchestra, Konzerthausorchester Berlin, NDR Radiophilharmonie, MDR Sinfonieorchester Leipzig, SWR Sinfonieorchester Stuttgart, Düsseldorfer Symphoniker, Hamburger Symphoniker, Lucerne Symphony Orchestra i większością polskich orkiestr symfonicznych.

W latach 2015-2021 dyrygował m. in. London Philharmonic Orchestra, BBC Scottish Symphony Orchestra, RIAS Kammerchor oraz Akademie für Alte Musik, Deutsche Symphonie-Orchester Berlin, Bamberger Symphoniker, Gürzenich Köln, Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, Orquestra Titular del Teatro Real (Madrid), Orchestre Symphonique et Lyrique de Nancy, Orchestre National des Pays de Loire, Orchestre National de Lille, Orkiestrą Filharmonii Narodowej Węgier, Praską Orkiestrą Symfoniczną FOK, Janáček Philhamonic Orchestra (Ostrava), Orchestra Classica Santa Cecilia Madrid, Orchestra della Svizzera Italiana, Trondheim Symphony Orchestra, Los Angeles Philharmonic New Music Group, Queensland Symphony Orchestra, Luxembourg Philharmonic Orchestra.

Dyskografia Łukasza Borowicza liczy ponad sto albumów. Dla wytwórni Chandos nagrał wszystkie koncerty skrzypcowe Grażyny Bacewicz (solistka Joanna Kurkowicz). Komplet dzieł symfonicznych Andrzeja Panufnika z Polską Orkiestrą Radiową oraz Konzerthausorchester Berlin pod jego batutą nagrany dla wytwórni cpo został uhonorowany Special Achievement Award ICMA 2015. Płyta Piotra Beczały Heart’s Delight nagrana z Royal Philharmonic Orchestra pod dyrekcją Łukasza Borowicza dla wytwórni Deutsche Grammophon uzyskała w Polsce status Złotej Płyty. Płyta Quo Vadis Feliksa Nowowiejskiego nagrana z Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej dla wytwórni cpo została nagrodzona nagrodą ICMA 2018 w kategorii Choral Music. Płyta z polską muzyką fortepianową (Paderewski, Stojowski) nagrana w z Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus oraz solistą Jonathanem Plowrightem została wyróżniona Concerto Choice magazynu BBC Music. Nagrania Łukasza Borowicza zostały czterokrotnie wyróżnione nagrodą Diapason d’Or.

W sezonie 2021/22 artysta zadebiutuje z zespołami takimi jak: Chœur de l’Opéra national du Rhin, Orchestre symphonique de Mulhouse, Brandenburger Symphoniker oraz powróci do zespołów takich jak: Praska Orkiestra Symfoniczna FOK, L’Opéra Orchestre national Montpellier Occitanie, Prague Philharmonia, Teatr Wielki – Opera Narodowa, Opera Wrocławska, NOSPR, Filharmonia Łódzka, Filharmonia Bałtycka.

Paweł WAJRAK – koncertmistrz Orkiestry Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie oraz koncertmistrz i kierownik artystyczny Tarnowskiej Orkiestry Kameralnej. Współtworzy kwintet smyczkowy Piazzoforte Ensemble, a także zespół New Tango Bridge.

Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laureat nagrody Fryderyk w 2006 roku za płytę zrealizowaną wraz z Kevinem Kennerem i Piazzoforte Ensemble. Zarejestrował wybrane koncerty A. Vivaldiego z cyklu La Stravaganza na płycie Bach & Vivaldi, wydanej z okazji 20-lecia Tarnowskiej Orkiestry Kameralnej. W 2015 roku dokonał pierwszego w historii nagrania Koncertu skrzypcowego A-dur op. 8 A.F. Duranowskiego.

Koncertuje jako solista i kameralista, współpracował z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, występuje na festiwalach w kraju i za granicą, pozostając w stałej współpracy m.in. z Kevinem Kennerem, Waldemarem Malickim, Michałem Nagyem, Klaudiuszem Baranem, Piotrem Wajrakiem.

Urodził się w Lublinie. Ukończył z wyróżnieniem studia w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie Romana Reinera. Brał udział w wielu kursach mistrzowskich i kameralnych pod kierunkiem m.in. Mariny Jaszwili i Wiesława Kwaśnego. W latach 1997–2001 był koncertmistrzem orkiestry Sinfonia Amabile. Współpracował z zespołami Sinfonietta Cracovia, Sinfonia Varsovia oraz z Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej.

Dźwięki karnawału

Od XVII wieku czas karnawału nierozerwalnie związany był z teatrem operowym, tak jak to było w Wenecji. Jednak z czasem okres powszechnej rozrywki i zabawy, maskarad, barwnych balów przebierańców z całą bogatą symboliką zaczął inspirować również twórców muzyki instrumentalnej. Tak stało się w przypadku Wiednia i innych europejskich miast, które upodobali sobie kompozytorzy romantyczni. Wystarczy wspomnieć tu słynny cykl Karnawał op. 9 Roberta Schumanna, Uwerturę koncertową Karnawał op. 92 Antonina Dvořaka czy Karnawał zwierząt Camille'a Saint-Saënsa.

Karnawałowy klimat Wiecznego Miasta uwiecznił w swoim dziele Hector Berlioz. Choć Karnawał rzymski op. 9 jest oczywiście niezależnym utworem koncertowym, to posiada jednak silne związki z operą. Po paryskiej premierze opery Benvenuto Cellini (1838) opartej na autobiografii słynnego renesansowego rzeźbiarza, Berlioz nigdy nie wybaczył dyrygentowi François Habeneckowi pozbawionego życia wykonania saltarello w II akcie dzieła. Kilka lat później wykorzystał więc saltarello jako początek swojej „rzymskiej” uwertury, którą zadyrygował w 1844 roku.

Camille Saint-Saëns był pod koniec XIX wieku „jednym z najwszechstronniej utalentowanych muzyków, błyskotliwym pianistą i improwizatorem”. Atakowany za eklektyzm posiadał wrodzone poczucie formy, elegancji i klarowności stylu. Taka właśnie jest kantylenowa Havanaise E-dur op. 83 na skrzypce i orkiestrę z 1887 roku. Oparte na rytmie habanery dzieło powstało dla kubańskiego skrzypka Rafaela Díaza Albertiniego.

Choć słynny czeski neoklasyk Bohuslav Martinů urodził się w pardubickiej Poličce, gdzie mieszkał do 16. roku życia, to swoje dorosłe życie spędził głównie za granicą – we Francji, Stanach Zjednoczonych i Szwajcarii. W swoim życiu napisał muzykę do kilkunastu baletów, próbując różnych form i stylów, od neoklasycyzmu, przez surrealizm aż po idiom jazzowy. Szach królowi (Échec au roi) to jednoaktowy balet jazzowy skomponowany w 1930 roku w Paryżu.

Silne inspiracje jazzem słychać również w słynnym utworze orkiestrowym George’a Gershwina Amerykanin w Paryżu (An American in Paris) z 1928 roku. Dzieło to efekt pobytu amerykańskiego kompozytora w mieście świateł w iście szalonym czasie, jakim dla francuskiej stolicy były lata dwudzieste (Années folles).

Mateusz Borkowski