Wykonawcy:

Jubileusz 80. Urodzin Antoniego Wita

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej

Antoni Wit – dyrygent

Jean-Efflam Bavouzet – fortepian   

Repertuar:

Urodziny Mistrza Antoniego Wita

„Kraków to mój świat. Miasto niezwykle mi bliskie od zawsze – i tak już pewnie pozostanie”. Tymi słowami zaczyna się książka Dyrygowanie. Sprawa życia i śmierci (2021), w której Maestro Antoni Wit w rozmowie z redaktor Agnieszką Malatyńską-Stankiewicz zwierza się ze swych artystycznych doświadczeń. Podczas koncertu Mistrza w Filharmonii Krakowskiej, w której jest dyrygentem honorowym, z okazji Jego 80. urodzin, usłyszymy dwa arcydzieła, ukazujące budowanie świata muzyki na sposób symfoniczny. Kreacje Profesora Wita są dla nas zawsze poruszające, emocjonalnie intensywne i doskonale od strony formy – zorganizowane.

O III Koncercie fortepianowym c-moll op. 37 pisano, że Ludwig van Beethoven (1770-1827) przemówił w nim głosem indywidualnym, zapowiadając uczucia natury romantycznej. Pracę nad utworem kompozytor ukończył z początkiem roku 1803. I choć koncert ma postać tradycyjnego tryptyku, o następstwie części Allegro con brio – Largo – Rondo. Allegro, muzyki nosi już rysy symfoniczne. Znacząca jest przewodnia tonacja c-moll: dla Beethovena łącząca się z charakterem Patetycznej sonaty fortepianowej czy przesłaniem V Symfonii z motywem losu, oznaczająca narracją napiętą i skontrastowaną.

Po miażdżącej krytyce I Symfonii d-moll op. 13, prawykonanej w 1897 roku, Siergiej Rachmaninow (1873-1943) na trzy lata porzucił komponowanie, oddając się dyrygowaniu. Nad II Symfonią e-moll op. 27 pracował od października 1906 do kwietnia 1907, a poprawiał, mimo doskonałego jej przyjęcia, przez ponad trzy dekady (ostatnia rewizja w 1941); dyrygował nią także w Warszawie w roku 1908. W czteroczęściowej architektonice symfonia uosabia koncepcję dramatyczno-liryczną: kompozytor był wybitnym melodystą. Dochodzący do głosu koloryt narodowy wynika z inspiracji rodzimym folklorem, śpiewami cerkiewnymi i ideą dzwonów. Spójność dramaturgiczną monumentalnemu dziełu zapewnia obecność motywu przewodniego oraz pokrewieństwo tematów. Rachmaninow wyjechał z Rosji w 1917 roku, przerażony rewolucją i bolszewikami: odziedziczona przez niego posiadłość w Iwanowce została zrównana z ziemią, a on uznany za burżuazyjnego dekadenta. Od roku 1918 przez kilka lat mieszkał w USA, potem blisko dekadę przebywał w Szwajcarii, następnie wrócił do Ameryki, gdzie w 1943 roku zmarł na raka płuc. W jednej z rozmów Maestro Wit przyznał, że autor II Symfonii jest jednym z największych kompozytorów XX wieku. I dodał: „W czasach, gdy u nas była modna awangarda, uważany był za przestarzałego, anachronicznego wręcz epigona. Czasu jednak trochę upłynęło i okazało się, że muzyka Rachmaninowa jest ogromnie popularna na całym świecie…”

Małgorzata Janicka-Słysz

Antoni WIT - Dyrygent honorowy Filharmonii Krakowskiej oraz dyrektor artystyczny Orquesta Sinfónica de Navarra w Pampelunie. Wcześniej kierował zespołami Filharmonii Pomorskiej (1974–77), Orkiestrą i Chórem Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie (1977–83), Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach (1983–2000), Orquesta Filarmónica de Gran Canaria (1987–92). W latach 2002–2013 sprawował funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Narodowej w Warszawie.

W trakcie swej działalności w Filharmonii Narodowej poprowadził z jej zespołami ponad 450 koncertów (w tym 215 za granicą) i nagrał ponad 50 płyt (w tym niemal 40 dla wytwórni NAXOS).

Absolwent krakowskiej Wyższej Szkoły Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna), gdzie studiował w klasie dyrygentury u Henryka Czyża oraz kompozycji u Krzysztofa Pendereckiego. Równolegle ze studiami muzycznymi kształcił się na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Muzyczną edukację kontynuował w paryskiej École Normale de Musique oraz u Nadii Boulanger.

Karierę muzyczną rozpoczął jako asystent Witolda Rowickiego w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Po otrzymaniu II nagrody na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. Herberta von Karajana w Berlinie (1971) został asystentem patrona konkursu.

Występował niemal we wszystkich ośrodkach muzycznych Europy, Azji, Australii i obu Ameryk. Współpracował z takimi zespołami jak Berliner Philharmoniker, Staatskapelle Dresden, Tonhalle-Orchester Zürich, Royal Philharmonic, Philharmonia Orchestra, BBC Symphony Orchestra, Orchestre Symphonique de Montréal, Orchestra dell’Accademia di Santa Cecilia, Orchestre de la Suisse Romande, NHK Symphony Orchestra, Filharmonia Petersburska. W maju 2009 roku, wraz z Orkiestrą Symfoniczną Radia Czeskiego zainaugurował 64. Festiwal Praska Wiosna. W ostatnich sezonach prowadził m.in. orkiestry La Scali w Mediolanie, Budapest Festival Orchestra, Santa Cecilia w Rzymie, Staatskapelle Dresden, Berner Symphoniker, China Philharmonic (Pekin), Shanghai Symphony Orchestra, Denver Symphony Orchestra, New Zealand Symphony Orchestra, Yomiuri Nippon SO (Tokio), Nagoya Philharmonic, orkiestrę Teatro Colón (Buenos Aires), Royal Philharmonic Orchestra (na festiwalu Montreux), orkiestry w Liège, Brukseli, Trondheim, Zagrzebiu, Bilbao i Barcelonie. Jesienią 2012 roku przewodniczył jury Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. W sierpniu 2013 roku wystąpił na słynnym festiwalu BBC Proms w Londynie z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej, a we wrześniu 2013 roku dyrygował orkiestrą Berliner Phliharmoniker i Chórem Filharmonii Narodowej w Berlinie. 3 października 2015 w ramach dnia zatytułowanego Total Immersion Henryk Górecki dyrygował w Londynie orkiestrą BBC prowadząc wieczorny koncert złożony z utworów Góreckiego, natomiast w kwietniu 2016 dyrygował Cleveland Orchestra.

Jego nagrania (ponad 200 albumów płytowych) otrzymały liczne nagrody fonograficzne, w tym m.in. Grammy Award 2013 oraz sześć innych nominacji do tej nagrody, Diapason d’Or i Grand Prix du Disque de la Nouvelle Académie, Cannes Classical Award, Choc, ICMA, cztery polskie nagrody „Fryderyk”. Zarejestrował wiele dzieł polskich kompozytorów, takich jak: Paderewski, Wieniawski, Karłowicz, Szymanowski, Lutosławski, Penderecki, Kilar, jak również utwory należące do kanonu światowej literatury muzycznej – m.in. przyjęte z wielkim uznaniem krytyków interpretacje dzieł Mahlera i R. Straussa. W ostatnim czasie zarejestrował utwory Moniuszki, Góreckiego, Weinberga, Brahmsa i Dvořáka. Nagrał komplet dzieł Chopina na fortepian z orkiestrą z Kun Woo Paikiem i Orkiestrą Filharmonii Narodowej, a z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia – koncerty Prokofiewa. Należy do nielicznego grona artystów, których płyty sprzedano w łącznym nakładzie niemal pięciu milionów egzemplarzy.

Antoni Wit prócz aktywności koncertowej prowadził również działalność pedagogiczną jako profesor dyrygentury Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, a jego studenci zdobywają najwyższe laury w polskich i międzynarodowych konkursach muzycznych.

Fot. J. Multarzyński

Jean-Efflam BAVOUZET – wielokrotnie nagradzany pianista, ma na swoim koncie liczne nagrania i międzynarodową karierę koncertową. Regularnie współpracuje z orkiestrami takimi jak The Cleveland Orchestra, San Francisco Symphony, BBC Symphony i London Philharmonic oraz współpracuje z takimi dyrygentami jak Gianandrea Noseda, François-Xavier Roth, Ludovic Morlot, Edward Gardner, Louis Langrée, i między innymi Sir Andrew Davis.

Najważniejsze wydarzenia sezonu 2022/23 to koncerty z Sydney Symphony, Tokyo Metropolitan Symphony, Orkiestrą Praskiego Radia, Orchestre Philharmonique de Marseille, Budapest Festival Orchestra i Orquestra Sinfônica do Estado de São Paulo. Pianista powróci także do Seattle, by wspólnie z Seattle Symphony Orchestra, by zagrać utwory Hadyna, Beethovena i Mozarta, wsytąpi także z Orchestre Philharmonique de Strasbourg na festiwalu Bishwiller. Bavouzet będzie także kontuynuował współpracę z Manchester Camerata i Gaborem Takács-Nagym, która obejmie trasę koncertową po krajach bałtyckich. Z Takács-Nagym Bavouzet wykonuje także koncerty Mozarta z Orchestre de Chambre de Geneva i Orkiestrą Symfoniczną Janáčka.

Jako znakomity solista Jean-Efflam Bavouzet kontynuuje swoją trzyletnią rezydencję w Wigmore Hall, zatytułowaną „Autour de Debussy”, która obejmuje recitale solowe i koncerty kameralny z Orsino Ensemble. Inne recitale w repertuarze artysty to między innymi dwa programy Debussy'ego na Ferrara Musica Festival, Sydney City Recital Hall i Sala São Paulo.

Wcześniejsze występy Bavouzeta obejmują m.in.nowojorskie Lincoln Center i Carnegie Hall z London Philharmonic Orchestra, Philharmonie de Paris z Orchestre Philharmonique de Monte-Carlo oraz BBC Proms z BBC Philharmonic Orchestra i Nicholasem Collonem. Ostatnio występował także z Budapest Festival Orchestra. Pianista grał także jako solista i dyrygent z Camerata RCO, Gürzenich-Orchester Köln i Royal Scottish National Orchestra.

Bavouzet nagrywa dla prestiżowej wytwórni Chandos. Jego najnowszy album to zarazem ostatnia część bardzo udanej serii sonat fortepianowych Haydna, a jego „The Beethoven Connection” otrzymał entuzjastyczne recenzje wśród krytyków, w tym magazynu Gramophone, BBC Music i Choc-Classica oraz New York Times. Obecnie artysta nagrywa wszystkie koncerty fortepianowe Mozarta z Manchester Camerata i Gáborem Takács-Nagym; ich czwarty album z tej serii był nominowany do nagrody Gramophone za Płytę Roku 2020. We wrześniu 2020 roku ukazały się wszystkie koncerty fortepianowe Beethovena, które pianista zagrał wraz ze Szwedzką Orkiestrą Kameralną.

Za swoje nagrania artysta otrzymał wiele nagród, m.in. Gramophone Awards 2014 w kategorii Koncert, nagrodę magazynu BBC czy Diapason d’Or i Choc de l’année.

Jean-Efflam Bavouzet współpracował z wybitnymi artystami, m.in. z Pierrem Boulezem, Karlheinzem Stockhausenem, György Kurtágiem, Maurice'em Ohaną, Bruno Mantovanim i Jörgiem Widmannem. Jest członkiem International Chair in Piano w Royal Northern College of Music oraz Rady Doradczej Pianofest w Hamptoms.
Fot. B Ealovega