Wykonawcy:

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej

Jerzy Maksymiuk – dyrygent

Karolina Nowotczyńska – skrzypce

Repertuar:

Koncert skrzypcowy D-dur op. 61 L. van Beethovena, jedyny zachowany w całości koncert na skrzypce solo tego kompozytora, powstał w 1806 roku dla F. Clementa – koncertmistrza orkiestry Theater an der Wien. Beethoven ciągle poprawiał partyturę i ukończył dzieło tuż przed premierą, która niestety okazała się porażką. Po pewnym czasie, za namową przyjaciół, przygotował transkrypcję koncertu na fortepian i dopisał do niego kilka kadencji. Wersję skrzypcową zadedykował ostatecznie S. Breuningowi, a tę na fortepian – jego zmarłej żonie, osiemnastoletniej J. von Breuning.

Przedwcześnie przecięta nić życia innej młodej kobiety stała się bodźcem do skomponowania Vers per archi Jerzego Maksymiuka. Artystę zainspirowała tablica ku pamięci H. Czaki, polskiej harcerki i łączniczki Armii Krajowej. Aresztowana w 1944 roku za transport konspiracyjnej poczty i torturowana przez gestapo, nie zdradziła swoich towarzyszy. Stracono ją w ruinach warszawskiego getta. Elegijna, przepełniona silnymi emocjami kompozycja Maksymiuka powstała w 2015 roku, a autor oparł jej konstrukcję na zestawianiu przeciwieństw – siły i delikatności, dramatyzmu i spokoju.

Listopad sprzyja melancholii i refleksji, sporo czasu poświęcamy teraz wspomnieniom o bliskich zmarłych. Jean Sibelius, który sam otarł się o śmierć, myślał o niej bardzo często. Po operacji guza przełyku wycofał się z życia publicznego i osiadł w przytulnej, drewnianej willi Ainola. W 1924 roku ukończył tam ostatnią ze swoich symfonii, VII Symfonię C-dur op. 105. Prawykonanie jednoczęściowego utworu, opatrzonego początkowo tytułem Fantasia sinfonica, odbyło się tego samego roku w Sztokholmie, pod dyrekcją kompozytora.

Dorota Staszkiewicz

Jerzy MAKSYMIUK urodził się w Grodnie (1936). Studia muzyczne zwieńczyły trzy dyplomy: z pianistyki (klasa Jerzego Lefelda), kompozycji (klasa Piotra Perkowskiego) i dyrygentury (klasa Bogusława Madeya). W roku 1961 zdobył I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, pianistykę porzucił jednak na rzecz dyrygentury. W 1972 roku założył Polską Orkiestrę Kameralną, którą wkrótce wielu krytyków uznało za jedną z najlepszych orkiestr na świecie. POK koncertowała pod jego batutą na całym świecie w tak prestiżowych salach jak Carnegie Hall, Wiener Verein, a także podczas słynnych londyńskich Promsów i oczywiście w Polsce. Sukcesem był także kontrakt z wytwórnią płytową EMI. W roku 1975 Maksymiuk został pierwszym dyrygentem Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, z którą odbył dwukrotnie tournée europejskie i cykl koncertów w Stanach Zjednoczonych. W latach 1983–1991 z powodzeniem prowadził BBC Scottish Symphony Orchestra, za co uhonorowany został tytułem Conductor Laureate. W roku 1990 Jerzy Maksymiuk rozpoczął współpracę z English National Opera, gdzie poprowadził premierowe wystawienia opery Don Giovanni W.A. Mozarta i operetki Zemsta nietoperza J. Straussa. Kolejne lata to pasmo udanych koncertów z tak znakomitymi orkiestrami jak London Symphony Orchestra, London Philharmonic Orchestra, Orchestre National de France, Tokyo Metropolitan Symphony Orchestra, oraz występy w kraju, często z wyróżnianą przez siebie orkiestrą Sinfonią Varsovią.

Jerzy Maksymiuk nagrał ponad 100 płyt, m.in. dla wytwórni EMI (13 płyt), Hyperion oraz Naxos. Na swym koncie ma nagrodę Gramophone Award Best Concerto of the Year (1992) za The Confession of Isobel Gowdie Jamesa Macmillana. Jest jednym z dwóch artystów odznaczonych prestiżowym złotym medalem za popularyzowanie muzyki Edwarda Elgara. Maksymiuk jest też kompozytorem, tworzącym muzykę symfoniczną, kameralną, balety, pieśni, oraz muzykę filmową. Pracę jako kompozytor muzyki filmowej rozpoczął już podczas studiów współpracując m.in. z Jerzym Petelskim, Wojciechem Hasem i Krzysztofem Zanussim. Łącznie ogromny dorobek kompozytorski Maksymiuka w zakresie muzyki filmowej obejmuje ścieżki dźwiękowe do ponad 100 filmów. Od kilku lat artystę pochłania komponowanie muzyki symfonicznej. Ostatnio napisane kompozycje to m.in. Liście gdzieniegdzie spadające (2011) – utwór na orkiestrę kameralną, Vers na orkiestrę smyczkową (2014), Arbor vitae II na orkiestrę, akordeony i sopran (2018), Gdy marzenia płoną na trzy akordeony – utwór dedykowany zespołowi Motion Trio (2021). Równocześnie w roku 2011 skomponował muzykę do niemego filmu Mania z udziałem Poli Negri. „Pisząc muzykę do Manii mogłem odbyć interesującą wycieczkę, nie tylko muzyczną” – mówi sam twórca. Zainspirowała ona z kolei artystę do napisania muzyki na dwa fortepiany, która ukazała się na płycie zatytułowanej Retro (2017), a której pierwszymi interpretatorami byli  Janusz Olejniczak i Kasia Moś (śpiew).

Artystę uhonorowano wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Brylantową i Złotą Batutą, SuperWiktorem, Złotym Fryderykiem. Jest Honorowym obywatelem miasta Białystok. Szczyci się tytułami Doktora Honoris Causa nadanymi przez Uniwersytet w Strahclyde, Uniwersytet Białostocki i Akademię Muzyczną w Bydgoszczy.

Karolina NOWOTCZYŃSKA – skrzypaczka i kameralistka. Absolwentka Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku w klasie Krystyny Jureckiej (2015, dyplom z wyróżnieniem), a także Richard Wagner Conservatory w Wiedniu w klasie Igora Petrushevskiego. Studia doktoranckie ukończyła w klasie Konstantego Andrzeja Kulki, otrzymując tytuł doktora sztuki (2021).

Artystka ma na swoim koncie szereg nagród w prestiżowych konkursach międzynarodowych, m.in. I miejsce, oraz wszystkie nagrody specjalne w Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym w Osace (Japonia 2016), I miejsce w Międzynarodowym Konkursie w Padwie (2014), I miejsce w Międzynarodowym Konkursie Kameralnym im. J. Brahmsa w Gdańsku (2015), a także I miejsce w konkursie Classic Pure Vienna w Wiedniu (2018).

Karolina Nowotczyńska prowadzi aktywną działalność koncertową. Jako solistka zadebiutowała wraz z orkiestrą Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku na Koncercie Najlepszych Dyplomantów tejże akademii (2015). Wielokrotnie występowała w wielu krajach Europy, jak i poza nią.

W swoim dorobku ma także występy z Filharmonią Śląską, Toruńską Orkiestrą Symfoniczną, Sinfonią Iuventus, Elbląską Orkiestrą Kameralną, Polską Filharmonią Kameralną Sopot czy Filharmonią Sinfonia Baltica.

Współpracowała z tak wybitnymi artystami, jak: Marek Moś, Szymon Nehring, Josè Maria Florencio, Krzysztof Herdzin, Leszek Możdżer, Marcin Zdunik, Jakub Jakowicz, Peter Csaba, Jakub Chrenowicz, Alexander Humala czy Michał Dworzyński.

Brała udział w wielu kursach muzycznych na całym świecie, m.in. w Kanadzie (Morningside Music Bridge, Calgary 2010), a swoje umiejętności doskonaliła u najwybitniejszych skrzypków, takich, jak: Maxim Vengerov, Wanda Wiłkomirska, Robert Kabara, Zakhar Bron, Pavel Vernikov, Alexander Sitkovetsky, czy Bartłomiej Nizioł.

Karolina Nowotczyńska zajmuje się także działalnością pedagogiczną. Za swoje osiągnięcia została zaproszona do prowadzenia kursów mistrzowskich w Teheranie i Tebriz (Iran 2017). Została także wyróżniona licznymi nagrodami, takimi, jak: Nagroda Ministra i Dziedzictwa Narodowego (2014), doroczna nagroda Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego w dziedzinie kultury (2019) czy Stypendium Kulturalne Prezydenta miasta Elbląg (2013-2017).

Do ważnych osiągnięć artystki należy także udział i prowadzenie orkiestry festiwalu muzycznego Santander Festiwal (2017), gdzie została wybrana spośród ponad 400 uczestników. Ponadto była gościem prestiżowych festiwali, m.in. Festiwalu Mozartowskiego w Warszawie oraz Festiwalu im. Jerzego Waldorffa w Radziejowicach, gdzie wystąpiła wraz z Marcinem Zdunikiem.

Karolina Nowotczyńska od roku 2013 jest koncertmistrzem Elbląskiej Orkiestry Kameralnej, a od 2019 – także dyrektorem tej instytucji. W 2019 roku wydała również swoją debiutancką płytę wraz z Łukaszem Chrzęszczykiem, zawierającą utwory na skrzypce i fortepian Witolda Lutosławskiego i Krzysztofa Pendereckiego, a w 2021 pierwszą w historii płytę zawierającą Symfonię koncertującą Mozarta w opracowaniu Marcina Zdunika na skrzypce i wiolonczelę.

Jako Dyrektor Elbląskiej Orkiestry Kameralnej organizuje szereg nowych projektów, a także wspiera młodych artystów. Jej najnowszym autorskim projektem jest Elbląg Music Masterclass – największe warsztaty dla młodych artystów w północnej Polsce. Projekt oprócz kursów zakłada również międzynarodowy konkurs oraz festiwal.