Wykonawcy:

Koncert z okazji Święta Narodowego Austrii

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Christoph Altstaedt – dyrygent

Miriam Kutrowatz – sopran

Rafael Fingerlos – baryton

Piotr Piwko – chórmistrz

Repertuar:

Johannes Brahms – Ein deutsches Requiem op. 45

Godz. 16.30, Sala Błękitna – Dyskusyjny Klub Muzyczny

Gość specjalny - Christoph Altstaedt

Wstęp wolny

Pierwsze miesiące po śmierci Schumanna były szczególnie ciężkie dla Johannesa Brahmsa. Przedwczesne odejście Roberta w 1856 roku wtrąciło autora Niemieckiego requiem w głęboką otchłań smutku. Do samego końca czuwał przy łożu swojego mentora, a potem został duchem opiekuńczym wdowy, obdarzając ją szczególnym uczuciem.

Pierwsza wzmianka o nowym tytule pojawia się w liście Johannesa do Klary Schumann dopiero w 1865 roku, choć szkice powstały zaraz po śmierci Roberta. Zanim Brahms postawił ostatnią nutę w partyturze, minęło jednak aż dziewięć lat. Okres ten nie był najlepszym czasem w życiu artysty, z jednej strony uwikłanego w nieszczęśliwą miłość do Klary, a z drugiej – borykającego się z problemami finansowymi. Prawdziwą opokę stanowiła wtedy dla niego matka, której pamięci zadedykował Niemieckie requiem.

Siedmioczęściowe Ein deutsches Requiem nach Worten der Heiligen Schrift op. 45 na orkiestrę, chór i głosy solowe Brahms oparł na tekstach biblijnych w przekładzie Marcina Lutra. Utwór, podobny bardziej do żałobnej kantaty niż do mszy, cechuje wymiar nie tyle religijny, co uniwersalny. To liryczna refleksja nad śmiercią, skierowana nie do tych, którzy odeszli, lecz do tych, którzy ich opłakują – niezależnie od wyznania czy pochodzenia. Finalna postać utworu zabrzmiała w lipskim Gewandhausie w lutym 1869 roku, a wkrótce Niemieckie requiem witano z entuzjazmem w całej Europie.

Dorota Staszkiewicz

Christoph ALTSTAEDT - po znakomitym debiucie w Wiedeńskiej Operze Narodowej w 2023 roku, gdzie zadyrygował Porami Roku J. Haydna, Christoph Altstaedt powraca w tym sezonie do Wiednia, by poprowadzić Symfonię Patetyczną P. Czajkowskiego. Oba dzieła – prezentowane z choreografią Martina Schläpfera, z którym Altstaedt ściśle współpracuje od czasu swojego angażu na stanowisku kapelmistrza w Deutsche Oper am Rhein. Jako bardzo lubiany gość wiedeńskiej Volksoper powróci do tego teatru w sezonie 2024/25, prowadząc balet The Moon Wears a White Shirt, a wcześniej dyrygując Niemieckie Requiem J. Brahmsa. W planach ma jeszcze debiuty na Festiwalu w Bregencji i z Wiedeńską Orkiestrą Symfoniczną.

Najważniejsze wydarzenia sezonu 2024/25 z jego udziałem to tournée po Belgii z Antwerp Symphony, specjalny program z muzyką O. Respighiego z Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Niemieckie Requiem J. Brahmsa z Orkiestrą i Chórem Filharmonii Krakowskiej, nagrania z Orkiestrą Radia Monachijskiego dla wytwórni Edel / Berlin Classics oraz Siedem ostatnich słów Chrystusa na Krzyżu J. Haydna z Ulster Orchestra.

W ostatnich sezonach Altstaedt dyrygował podczas koncertów galowych takimi zespołami jak City of Birmingham Symphony Orchestra, Filharmonia im. G. Enescu, Beethoven Orchester Bonn, Dortmunder Philharmoniker, Ulster Orchestra oraz podczas europejskiego tournée – Akademią Muzyki Dawnej wraz z sopranistką Chen Reiss, jak również kilkoma projektami specjalnymi z Gürzenich Orchester w Filharmonii w Kolonii. Będąc częstym gościem Royal Philharmonic Orchestra, Altstaedt dyrygował tym zespołem w czasie tournée po Wielkiej Brytanii oraz podczas dorocznego wykonania Mesjasza G.F. Haendla w Royal Albert Hall.

Posiada bogate doświadczenie w dyrygowaniu operami, w tym nowymi produkcjami: w Operze w Kolonii (Latający Holender R. Wagnera), w Fińskiej Operze Narodowej (Così fan tutte W.A. Mozarta), Glyndebourne on Tour (Traviata G. Verdiego), Opera North (Jaś i Małgosia E. Humperdincka, Don Giovanni Mozarta), Theater Basel (Czarodziejski flet Mozarta) oraz na Festiwalu Operowym w Savonlinna i w Operze w Zurychu (Uprowadzenie z Seraju Mozarta).

Wysoko ceniony za swoją pracę z młodymi muzykami, dyrygent odniósł ogromny sukces z Australian Youth Orchestra w 2024 roku, koncertując z programem inspirowanym "groteską", w którym znalazły się Mysteries of the Macabre G. Ligetiego i Frankenstein H.K. Grubera. Wśród innych istotnych projektów należy wspomnieć prowadzenie Narodowej Orkiestry Młodzieżowej Niemiec podczas nagrań i tournée, które obejmowało koncerty zarówno w Kolonii, jak i w Filharmonii Berlińskiej (ten ostatni został nagrany dla Berlin Philharmonic’s Digital Concert Hall). Z kolei z Junge Norddeutsche Philharmonie współpracował w przełomowych projektach eksperymentalnych #sacrelektro i #etruschka, łączących muzykę symfoniczną I. Strawińskiego z dźwiękami na żywo generowanymi z instrumentów elektronicznych. Sukces tego innowacyjnego przedsięwzięcia artystycznego zaowocował trasą koncertową #etruschka i występami w berlińskiej Konzerthaus i hamburskiej Elbphilharmonie.

Nieustające zaangażowanie dyrygenta w popularyzację muzyki klasycznej doprowadziło go do odkrycia nowych dróg artystycznych zgłębianych równolegle z jego bardziej konwencjonalnymi angażami. Dla Arte i Ufa Filmnächte Berlin nagrał muzykę filmową do filmu Carmen Ernsta Lubitscha. Wraz z Ensemble Resonanz zaprezentował Fausta w reżyserii Friedricha Wilhelma Murnaua podczas Festiwalu w Salzburgu, oraz Wesołą wdówkę Ericha von Stroheima w hamburskiej Elbphilharmonie (którą powtórzą w 2025 roku w wiedeńskim Konzerthaus).

Christoph Altstaedt założył i prowadził Junges Klangforum Mitte Europa (2004–2011): orkiestrę składającą się z młodych muzyków z Polski, Czech i Niemiec, wraz z którą zdobył wiele prestiżowych nagród, takich jak Praemium Imperiale w dziedzinie sztuki oraz Nagrodę Marion Dönhoff za Międzynarodowe Pojednanie i Porozumienie.

fot. Peter Gwiazda

Miriam KUTROWATZ - ukończyła studia magisterskie pod kierunkiem Floriana Boescha i Edith Lienbacher na Uniwersytecie Muzyki i Sztuk Scenicznych w Wiedniu. Uczestniczyła w kursach mistrzowskich prowadzonych m.in. przez muzyków, takich jak Marjana Mijanovic, Linda Watson, Malcolm Martineau i Brigitte Fassbaender oraz pobierała lekcje tańca współczesnego u austriackiej choreografki Doris Uhlich.

Laureatka kilku nagród przyznanych w ramach Międzynarodowego Konkursu Wokalnego Opery Barokowej im. Pietro Antonio Cesti w Innsbrucku w 2019 roku. Jest także półfinalistką konkursu Glyndenbourne Opera Cup z roku 2020.

Śpiewaczka debiutowała zarówno na deskach wiedeńskiej Musikverein, jak i Wiener Konzerthaus w Requiem W.A. Mozarta, oraz występowała tam później w różnych programach pod batutą Phillipe’a Jordana, Andrésa Orozco Estrady czy Heinza Ferlescha.

W latach 2020–2022 Miriam Kutrowatz była członkinią młodzieżowego zespołu Theater an der Wien, gdzie kreowała partie m.in.Idaspe w Bajazet A. Vivaldiego, Marii w Der Waffenschmied A. Lortzing, Siostrzenicy 1 w Peter Grimes B. Brittena, Amora w Orfeuszu i Eurydyce Ch. Glucka, Zerliny w Don Giovannim Mozarta, Suzanny w Therese Raquin T. Pickera oraz Alindy w Il Giasone F. Cavalliego.

Jako uczestniczka Young Singers Project zadebiutowała podczas Festiwalu w Salzburgu w 2021 roku w tytułowej roli w operze dla dzieci Vom Stern der nicht leuchten konnte E. Naske. Wśród jej innych ról operowych znalazła się partia Małgosi w Jasiu i Małgosi w Teatrze Pałacowym Schönbrunn oraz Morgany w operze Alcina G.F. Haendla w ramach Festiwalu JOpera.

Wśród jej najważniejszych osiągnięć koncertowych i pieśniarskich warto wspomnieć wykonania utworów, takich jak: Stworzenie świata J. Haydna, Exultate Jubilate i Wielka Msza c-moll Mozarta, Mirjams Siegesgesang i Der Hochzeitsbraten F. Schuberta, Mesjasz Haendla i IV Symfonia G. Mahlera, a także partia Córki w oratorium Jephte G. Carissimiego.

W czasie kiedy Miriam Kutrowatz była członkinią programu operowego Wiedeńskiej Opery Państwowej, zadebiutowała w partii Papageny w Czarodziejskim flecie Mozarta i kreowała role Giannetty w Napoju miłosnym G. Donizettiego, Idy w Zemście nietoperza J. Straussa, Konstancji w Uprowadzeniu z Seraju Mozarta (wersja dla dzieci), Kobiety-kwiatu w operze w Parsifal R. Wagnera, Fortuny w Powrocie Ulissesa do ojczyzny C. Monteverdiego, Pousette w Manon J. Masseneta, Hanne w Porach roku Haydna, a także wystąpiła w operach R. Straussa jako Strażnik Progu Świątyni i Służebna w Kobiecie bez cienia pod batutą Christiana Thielemanna, Najade w Ariadnie na Naksos, Modystka w Kawalerze srebrnej róży i Powiernica w Elektrze.

Na scenie koncertowej artystka wyśpiewała partię Mater Gloriosa w VIII Symfonii Mahlera u boku NDR Elbphilharmonie Orchestra w Elbphilharmonie w Hamburgu, a także Exultate Jubilate Mozarta w ramach Festiwalu Allegro Vivo. Wystąpiła również w roli Dejaniry w La Lotta d'Ercole A. Steffaniego w Filharmonii Kolońskiej i wyśpiewała partię sopranu w Wielkiej Mszy h-moll J.S. Bacha z towarzyszeniem Vienna Academy Orchestra. Podczas Festiwalu Styriarte wykonała Mszę koronacyjną Mozarta, Kantate auf den Tod Kaiser Josephs L. van Beethovena oraz Ucztę Aleksandra Haendla i Wielką mszę c-moll Mozarta pod batutą Jordi Savalla.

W bieżącym sezonie artystycznym Miriam Kutrowatz powróci na deski Opery w Zurychu jako Atalanta w Serse Haendla, a także w partii Eurydyki w Orfeuszu Monteverdiego. Ponadto zadebiutuje w Komische Oper Berlin w roli Edwige w Robinsonie Crusoe J. Offenbacha oraz w Johann Strauss Festjahr, uczestnicząc w koncercie inauguracyjnym, który odbędzie się w siedzibie Wiener Musikverein, a także biorąc udział (w roli Arseny) w inscenizacji Barona Cygańskiego J. Straussa. W styczniu 2025 roku artystka wyśpiewa partię sopranu w Wielkiej Mszy h-moll Bacha z towarzyszeniem Orchestra dell’Accademia Santa Cecilia i Filharmonii Czeskiej pod batutą Semyona Bychkova. Zadebiutuje także na deskach Het Concertgebouw jako Mater Gloriosa w VIII Symfonii Mahlera pod dyrekcją Klausa Mäkeli.

fot. Liliya Namisnyk

Rafael FINGERLOS - latem 2015 roku wziął udział w projekcie dla młodych talentów Young Singers Project, organizowanym w ramach Festiwalu w Salzburgu, gdzie rok później wystąpił równieżjako Pablo w światowej premierze Anioła Zagłady Thomasa Adèsa oraz zadebiutował w Semperoper Dresden jako Papageno w Czarodziejskim flecie W.A. Mozarta. Od sezonu 2016/17 dołączył do zespołu wiedeńskiej Staatsoper, której członkiem pozostał do końca sezonu 2019/20. Odbył tournée po Japonii, w trakcie którego wcielił się w rolę Arlekina w Ariadnie na Naksos R. Straussa, zadebiutował na deskach Staatsoper także jako Figaro w Cyruliku sewilskim G. Rossiniego, a następnie wyśpiewał partię Dr Falke w Zemście nietoperza J. Straussa podczas koncertu noworocznego w 2017 roku.

W 2017 roku zadebiutował na Festiwalu w Bregencji jako Moralès w Carmen G. Bizeta, a w 2018 roku w Teatro Real w Madrycie w Die Soldaten B.A. Zimmermanna. W sezonie artystycznym 2018/19 wyśpiewał partię Arlekina w operze Ariadna na Naksos w Dreźnie pod dyrekcją Christiana Thielemanna. W następnym sezonie wcielił się w Demetriusza w Śnie nocy letniej B. Brittena w wiedeńskiej Staatsoper, a także wystąpił jako Papageno, Dr Falke oraz Belcore w Napoju miłosnym G. Donizettiego. Sezon 2021/22 przyniósł artyście debiut w Teatro alla Scala w Mediolanie (Arlekin w Ariadnie na Naksos R. Straussa), 2022/23 w Teatro Colón w Buenos Aires (Daniło w Wesołej wdówce F. Lehára), a kolejny rok również w Garsington Opera (Hrabia w Weselu Figara Mozarta).

Znaczące miejsce w jego działalności artystycznej zajmują recitale. Artysta wystąpił w ramach wielu austriackich i międzynarodowych festiwali, w tym na Roskilde Festival Schubertiaden w Danii, Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Kameralnej w Utrechcie w Holandii, festiwalach w Znojmie i Kutnej Horze w Czechach, Festiwalu w Szlezwiku-Holsztynie i Schumann Fest w Niemczech, Festiwalu w Lucernie w Szwajcarii, a także na deskach Musikverein i Konzerthaus w Wiedniu, Mozarteum w Salzburgu, w Londynie, Mediolanie, Den Haag, Operze Kolońskiej, Opéra de Nice i Chorwackim Teatrze Narodowym w Zagrzebiu. W 2023 roku po raz pierwszy wystąpił z recitalem w Teatro Colón w Buenos Aires.

Artysta w swoim repertuarze posiada liczne kantaty, oratoria i msze. Wyśpiewał Stworzenie świata wraz z zespołem Insula Orchestra i Chórem Accentus pod dyrekcją Laurence Equilbey w 2018 roku w ramach wielu prestiżowych festiwali we Francji i Niemczech, a także Requiem Brahmsa w 2022 roku podczas Festiwalu Muzycznego w Szlezwiku-Holsztynie. W latach 2023 i 2024 był uczestnikiem Tygodnia Mozartowskiego w Salzburgu.

Rafael Fingerlos nagrał do tej pory 4 solowe recitale pieśni, które spotkały się z dużym uznaniem krytyków. Jego najnowsza płyta zarejestrowana z udziałem Orkiestry Mozarteum pod batutą Leopolda Hagera poświęcona jest wyłącznie ariom Mozarta.

fot. Theresa Pewal