Wykonawcy:

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Przemysław Neumann – dyrygent
Alina Adamski - sopran

Gosha Kowalinska - alt

Łukasz Gaj - tenor

Volodymyr Tyshkov - bas

Piotr Piwko – chórmistrz

Repertuar:

Tekst średniowiecznej sekwencji Stabat Mater przypisywany franciszkaninowi Jacopone da Todiemu (1230-1306) opisujący niezwykle przejmującą scenę Matki Boskiej opłakującej ukrzyżowanego syna, jest jednym z najchętniej wykorzystywanych wierszy w historii muzyki. Sięgali po niego tacy kompozytorzy jak Giovanni Pierluigi da Palestrina, Giovanni Battista Pergolesi, Antonio Vivaldi, Joseph Haydn, Gioacchino Rossini, Giuseppe Verdi, Karol Szymanowski, Francis Poulenc czy Krzysztof Penderecki. Do tego grona należy też Antonín Dvořak ze swoją słynną kompozycją – Stabat Mater op. 58, B.7 (1877). Decyzję o napisaniu tego oratorium, nazywanego również kantatą sakralną, tłumaczy się jako odpowiedź kompozytora na śmierć trójki jego dzieci. Dziś nie jesteśmy jednak do końca pewni, czy ta funkcjonująca powszechnie interpretacja w pełni odzwierciedla fakty. Wstępną wersję utworu Dvořák napisał po śmierci córki Jozefy, która zmarła zaledwie dwa dni po urodzeniu, 21 sierpnia 1875 roku. Ale co ważne, za komponowanie zabrał się nie bezpośrednio po tej tragedii, a dopiero w lutym 1876 roku, po tym jak ukończył operę Vanda i dwa inne utwory: Trio fortepianowe g-moll oraz Kwartet smyczkowy E-dur. Dzieło zadedykował wówczas przyjacielowi z młodości, Františkowi Hušpauerowi. 30 czerwca 1876 roku, starając się o stypendium ministra kultury i edukacji wysłał rękopis do Wiednia. Pierwotnie kompozycja na chór i solistów składała się jedynie z siedmiu części z towarzyszeniem fortepianu. I na tych siedmiu częściach zapewne by się skończyło, gdyby nie tragiczne wydarzenia, które miały nadejść. 13 sierpnia 1877 roku, w wyniku zatrucia zmarła 11-miesięczna córka kompozytora – Růžena, a w ciągu miesiąca ospa zabrała pierworodnego syna, 3-letniego Otakara. Wówczas Dvořák zdecydował się na rewizję dzieła dodając trzy kolejne części i orkiestrując fortepianowy akompaniament. W listopadzie 1877 roku dzieło było gotowe. Jego prawykonanie odbyło się 23 grudnia 1880 roku w Pradze, następnie 2 kwietnia 1882 roku w Brnie utwór zaprezentował publiczności Leoš Janáček. Przełomowym momentem okazała się londyńska premiera oratorium, 10 marca 1883 roku. Sukces był tak ogromny, że rok później Dvořák sam zadyrygował swoim dziełem w słynnej sali Royal Albert Hall.

Stabat Mater stanowi muzyczne świadectwo ludzkiego smutku, które zarazem jest świadectwem religijności kompozytora. Może być interpretowane jako proces wychodzenia z żałoby, ale jest to świadectwo, w którym nie ma miejsca na beznadzieję, bo też ogólny wydźwięk dzieła jest pozytywny – Dvořák daje nam nadzieję.

Mateusz Borkowski

Przemysław NEUMANN – dyrygent, dyrektor Filharmonii Opolskiej. Urodził się w 1979 roku w Poznaniu. Jest absolwentem Poznańskiej Szkoły Chóralnej Jerzego Kurczewskiego oraz Szkoły Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina w Poznaniu w klasie śpiewu. W poznańskiej Akademii Muzycznej ukończył studia na kierunku dyrygentura symfoniczno-operowa w klasie prof. Jerzego Salwarowskiego oraz prof. Antoniego Grefa.

Laureat I nagrody na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Ludomira Różyckiego w Gliwicach w 1999 roku. W 2002 roku na III Przeglądzie Młodych Dyrygentów w Białymstoku zajął III miejsce. Jako dyrygent prowadził orkiestry m.in. Filharmonii Narodowej, Białostockiej, Częstochowskiej, Gorzowskiej, Koszalińskiej, Krakowskiej, Lubelskiej, Poznańskiej, Szczecińskiej, Śląskiej w Katowicach, Dolnośląskiej w Jeleniej Górze, Świętokrzyskiej w Kielcach, Sinfonię Iuventus, Orkiestrę Polskiego Radia oraz Toruńską Orkiestrę Symfoniczną.

Już podczas studiów nawiązał współpracę z poznańskim Teatrem Muzycznym, do roku 2013 będąc jego dyrygentem i kierownikiem orkiestry. Przez 9 sezonów artystycznych przygotował kilka premier oraz poprowadził kilkaset spektakli i koncertów. Współpracował także z Teatrem Wielkim w Poznaniu oraz Gliwickim Teatrem Muzycznym.

Po obronie doktoratu w roku 2009 podjął pracę naukową w katedrze dyrygentury Akademii Muzycznej w Poznaniu. Macierzysta uczelnia stała się dla Przemysława Neumanna przestrzenią realizacji wielu projektów edukacyjno-artystycznych, spośród których należy wymienić koncerty z Orkiestrą Symfoniczną (nagranie płyty z muzyką Karola Kurpińskiego), Orkiestrą Sinfonietta (której w latach 2009-2013 był kierownikiem artystycznym), coroczne operowe spektakle studenckie w Teatrze Wielkim w Poznaniu czy też koncerty w ramach cyklu Kreaspiracje, podczas których w jednej orkiestrze symfonicznej wystąpili wspólnie studenci oraz pedagodzy. W 2017 roku uzyskał tytuł doktora habilitowanego, a w 2019 roku został profesorem macierzystej uczelni. W latach 2019-20 był kierownikiem Katedry Dyrygentury Symfoniczno-Operowej.

1 września 2015 roku Przemysław Neumann został dyrektorem Filharmonii Opolskiej. Wydarzenie to zbiegło się w czasie z rozpoczęciem przez niego intensywnej pracy nad polską, niesłusznie zapomnianą muzyką. Jej owocem jest cykl koncertów Polska Muzyka Zapomniana, prezentujący głównie utwory skomponowane w czasie zaborów oraz seria wydawnicza o tym samym tytule. Partytury wraz z głosami orkiestrowymi dzieł twórców takich jak Karol Kurpiński, Witold Maliszewski, Feliks Nowowiejski czy Zygmunt Noskowski powstały we współpracy z powołaną w 2016 roku fundacją Dla Kultury, w której dyrektor Neumann pełni funkcję prezesa. Wraz z Orkiestrą Filharmonii Opolskiej dokonał również szeregu nagrań płytowych skupionych wokół dorobku polskich kompozytorów, z których zrealizowany w 2021 roku trzypłytowy album Witold Maliszewski. Dzieła symfoniczne otrzymał nominację do Fryderyka 2022.

fot. M. Grocholski

Alina ADAMSKI - w 2020 roku w Akademii Muzycznej w Łodziotrzymała tytuł doktora w dziedzinie sztuk muzycznych w dyscyplinie artystycznej: wokalistyka.W roku 2013 była stypendystką programu Erasmus, w ramach którego studiowała we Włoszech, w Conservatorio di Musica F. Venezze w Rovigo (klasa Luisy Giannini). Podczas studiów aktywnie uczestniczyła w wielu kursach wokalnych prowadzonych m. in. przez Ewę Biegas, Bogdana Makala, Udo Rheinemanna, Brendy Hurley, Doris Yarick-Cross, Richarda Crossa i Neila Shicoffa. Prowadziła też działalność koncertową w Europie.

Finalistka X Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki (2019), gdzie otrzymała nagrodę PWM za najpiękniejsze wykonanie pieśni polskiej XX/XXI wieku. W 2016 roku otrzymała nagrodę specjalną – kontrakt na rolę w Teatrze Królewskim w Madrycie (Teatro Real Madrid) w Hiszpanii oraz nagrodę za najlepsze wykonanie arii niemieckiego kompozytora w czwartej edycji prestiżowego konkursu International Voice Competition Le Grand Prix de l’Opera. Laureatka I nagrody Turnieju Kameralnego organizowanego przez Akademię Muzyczną w Bydgoszczy (2015), I nagrody konkursu ARTNOBLE w Żyrardowie organizowanego dla wyróżniających się osobowości twórczych z publicznych Uczelni Artystycznych za najlepsze prace dyplomowe w Kategorii Muzyka i Plastyka, I nagrody i 7 nagród specjalnych V Konkursu Wokalnego im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy (2015). Otrzymała nagrodę Primus in artibus dla najlepszego absolwenta Akademii Muzycznej w Łodzi w roku akademickim 2014/2015, I nagrodę Konkursu Wokalnego Bursztynowa Struna we Włocławku (2014). W 2015 roku zorganizowała w Łodzi Międzynarodowe Warsztaty Wokalno-Sceniczne Opera Connecting People.

W sezonie 2020/2021 wystąpiła w Irish National Opera w Uprowadzeniu z Seraju (Konstanze), wraz z Filharmonie Salzburg w IX Symfonii L. van Beethovena, w Oper Leipzig w światowej premierze opery Paradiese (Lisa), w Filharmonii Opolskiej w RequiemW.A. Mozarta. W sezonie 2019/2020 wystąpiła w Oper Frankfurt w roli Gildy (Rigoletto), wraz z Vladimirem Jurowskim oraz London Philarmonic Orchestra w roli Waldvogel (Siegfried) oraz w tej samej roli w Oper Leipzig, w Staatsoper Stuttart jako Frau Silberklang w aranżacji opery Der Schauspieldirektor (przeniesionej z Salzburga), w Filharmonii Opolskiej jako Kapłanka (Aida) oraz w Opernhaus Zürich w utworze Helmuta Lachenmanna Das Mädchen mit den Schwefelhölzern (tytuł Produkcji roku). W latach 2017–2019była członkiem Międzynarodowego Studia Operowego w Zurychu, gdzie wystąpiła, m.in. jako: Atala (Häuptling Abendwind), Sandrina (La finta giardiniera), Maria Bellacanta (Hexe Hillary geht in die Oper), Rumpelwicht (Ronja Räubertochter), Amanda (Le Grand Macabre) i wzięła udział w światowej prapremierze Last Call szwajcarskiego kompozytora Michaeal Pelzla. W 2018 roku była uczestniczką Internationale Meistersinger Akademie w Neumarkcie, gdzie pracowała z takimi osobowościami, jak: Edith Wiens, Tobias Truniger, Craig Terry, Malcolm Martineau.W 2017 brała udział w Young Singers Project w ramach Salzburger Festpiele, gdzie wystąpiła w operze dla dzieci Der Schauspieldirektor (Henrik Albrecht na motywach oper W. A. Mozarta i A. Salieriego) w roli Frau Silberklang. W 2014 roku zadebiutowała z powodzeniem w Teatrze Wielkim w Łodzi w partii Rozyny (Cyrulik sewilski G. Rossiniego), a także w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku jako Arsena (Baronie cygańskim J. Straussa). W tym samym roku została uczestniczką programu szkolenia młodych talentów w Akademii Operowej przy Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie, prowadzonego m.in. przez Izabelę Kłosińską, Eytana Pessena, Matthiasa Rexrotha.

Współpracowała z wieloma (oprócz wyżej wymienionych: Brenda Hurley, Thomas Barthel, Adrian Kelly, Michelle Wegwart, Hedwig Fassbender, Dmitry Vdovin, Alfredo Abbati, Alessandro Misciasci) osobowościami muzycznymi oraz uczestniczyła z bardzo dobrym rezultatem w kilku organizowanych w Polsce konkursach wokalnych.

Najważniejsze wydarzenia z udziałem artystki to: Preludium przedpremierowe u Donizettiego w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie (2014), Gala Sylwestrowa w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie (2016), występ podczas sesji Enfoques Le coq d’or w Teatrze Real w Madrycie (2017), koncert finałowy w ramach Young Singers Project/Salzburger Festspiele (2017), Leading opera voices of the world w TeatroBolshoi w Moskwie (2017). W 2019 roku wystąpiła u boku Anny Netrebko i Anity Rachvelishvili w Adrianie Lecouvreur podczas Festiwalu w Salzburgu.

W sezonie 2023/2024 Alinę Adamski usłyszeć można m.in. w Staatsoper Stuttgart jako Madame Mao w operze Nixon in China (J. Adamsa),w Salzburger Landestheater w roli Giunii (Lucio Silla, W. A. Mozarta), wraz z Filharmonią Opolską w Stabat Mater (A. Dvoraka) oraz wraz z London Symphony Orchestra jako Woglinde (Götterdämmerung, R. Wagnera).

fot. fotomeg.ch

Gosha KOWALINSKA – we wczesnym dzieciństwie przeprowadziła się z Poznania do Francji gdzie po ukończeniu liceum, studiowała reżyserię dźwięku i zaczeła kształcić swój głos w Konserwatorium w Paryżu. Absolwentka studiów wokalnych w Ecole Normale de Musique de Paris (dyplom z wyróżnieniem), swoje zamiłowania aktorskie rozwijała również w szkole sztuk teatralnych Ecole Claude Mathieu, gdzie uzyskała dyplom aktorski.

Karierę rozpoczęła i rozwija głównie za granicą, ale od kilku lat gości również na polskich scenach operowych. Od roku związana jest z Teatrem Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. W 2019 roku zadebiutowała w Warszawskiej Operze Kameralnej jako Maria/Sombra de Maria w spektaklu w reż. Michała Znanieckiego Maria de Buenos Aires, rola dzięki której Artystka otrzymała nagrodę Jana Kiepury jako Najlepsza Śpiewaczka Operowa w Polsce 2021 roku. W Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie, Gosha zadebiutowała w 2022 roku rolą tytułową w Carmen, którą kreowała na wielu scenach we Francji, ale także w Japonii, Hong Kongu, we Włoszech, Algierii czy w Maroku.

Artystka uczestniczyła w wielu kursach mistrzowskich i doskonaliła swoje umiejętności pod kierunkiem takich pedagogów, jak Gabriella Ravazzi, Bill Schuman czy Dariusz Grabowski. Śpiewała pod batutą dyrygentów, jak Maurizio Arena, Kazuki Yamada, Marco Guidarini, Gianna Fratta, Laurent Petitgirard (w prawykonaniu opery Guru – jego własnej kompozycji), Stefano Ranzani, Patrick Fournillet, Antoni Wit, Katarzyna Tomala-Jedynak, Jacek Kaspszyk, Tadeusz Kozłowski, Ewa Strusińska, Miguel Campos Neto, Michał Klauza, Vasyl Vasylienko, Franck Chastrusse-Colombier, Jan Prochazka, Myron Yusupovych, Jerzy Wołosiuk, Vladimir Kiradjiev, Constantin Ruits, Nicolas Krauze, Frederic Deloche, Gaspard Brecourt, Michel Tardy czy Franck Villard.

Szeroki repertuar artystki obejmuje, m.in, partie operowe: Carmen G. Bizeta, Amneris (Aida), Azucena (Il Trovatore), Eboli (Don Carlos), Maddalena (Rigoletto), Fenena (Nabucco), Mrs Quickly (Falstaff), Ulrica (Bal maskowy) G. Verdiego, Suzuki (Madama Butterfly), Zita (Gianni Schicci), Zia Principessa (Suor Angelica) G. Pucciniego, Santuzza (Cavalleria Rusticana) P. Mascagniego, Dalila (Samson et Dalila) C. Saint-Saënsa, Charlotte (Werther), Dulcinée (Don Quichotte) J. Masseneta, Jadwiga (Straszny dwór) S. Moniuszki, Prinz Orlovsky (Die Fledermaus) J. Straussa, Giulietta i Stella (Les contes d’Hoffmann), Hélène (La belle Helene), Metella (La vie parisienne) J. Offenbacha, Mrs Grose (The turn of the screw), Lady Billows (Albert Herring) B. Brittena, Maria i La Sombra de Maria (Maria de Buenos Aires) A. Piazzolli, a także partie solowe w: Requiem Verdiego, Stabat Mater G.B. Pergolesiego, Requiem i Missa Solemnis Mozart, Małej Mszy Uroczystej i Stabat Mater Rossiniego, Stabat Mater A. Dvořáka. IX Symfonii L. van Beethovena, El amor Brujo M.De Falli, Sea Pictures E. Elgara.

Jako pasjonatka tanga, artystka została zaproszona przez Wiesława Prządkę do nagrania płyty Los pajaros perdidos wraz z Quinteto Tango Nuevo dla wytwórni DUX z okazji stulecia śmierci Astora Piazzolli.

W sezonie 2023/24 Goshę Kowalinską możemy usłyszeć i zobaczyć na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu w rolach Jadwigi, Maddaleny oraz Carmen, następnie w Słowackiej Operze Narodowej jako Eboli czy w Banskiej Bystrycy (Słowacja) w roli Amneris, a na zakończenie sezonu w Requiem Verdiego w Opera de Massy we Francji. W lipcu artystka wystąpi we Włoszech Teatro Carlo Coccia di Novara jako Amneris pod batutą Marco Alibrando.

fot. Karpati&Zarewicz

Łukasz GAJ – z wyróżnieniem ukończył studia na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach na Wydziale Wokalno-Aktorskim w klasie Macieja Bartczaka (2009) oraz kurs Menadżera Kultury na platformie Studium Prawa Europejskiego. Ma w swoim repertuarze ponad 40 partii operowych, operetkowych i oratoryjnych. Występuje w większości polskich teatrów operowych i filharmoniach. Współpracował z wybitnymi dyrygentami, m.in. Ewą Michnik, Anną Duczmal, Antonim Witem, Gabrielem Chmurą, Danielem Orenem, Rolandem Baderem, Simone Valerim, Łukaszem Borowiczem, Jackiem Błaszczykiem, Marcinem Nałęczem-Niesiołowskim, Tomaszem Tokarczykiem, Sławomirem Chrzanowskim. Brał udział w premierach operowych przygotowanych przez takich reżyserów, jak m.in. Michał Znaniecki, Waldemar Zawodziński, Maciej Wojtyszko, Pia Partum, Bert Bijnen, Laco Adamík, Włodzimierz Nurkowski, Maria Satrova, Paweł Szkotak, Grażyna Szapołowska, Beata Redo-Dobber, Monika Strzępka, Artur Hofman. Występował na prestiżowych międzynarodowych festiwalach operowych, m.in. w Regensburgu, Xanten, Schwerinie (Niemcy), Wiltz (Luksemburg), Saaremaa w Estonii, Daegu International Opera Festival w Korei Południowej. Uczestniczył w większości znaczących polskich festiwalach muzycznych, m.in. w Europejskim Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy-Zdroju, Międzynarodowym Festiwalu im. Krystyny Jamroz w Busku-Zdroju, Śląskim Festiwalu im. Ludwiga van Beethovena, Festiwalu Ave Maria, Jubileuszowym Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej im. Moritza Borsiga, Festiwalu Muzyki Zabytkowych Parków i Ogrodów im. Carla Marii von Webera, Festiwalu Viva il Canto.

Od 2015 roku jest dyrektorem Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej. Od 2020 roku jest wykładowcą Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach na Wydziale Wokalno-Aktorskim.

Volodymyr TYSHKOV – absolwent Narodowej Akademii Muzycznej Ukrainy im. Piotra Czajkowskiego w Kijowie. Od 2017 roku solista Opery Narodowej Ukrainy.

Do najważniejszych osiągnięć artysty w obecnym sezonie i poprzednich latach należą: debiut na scenie Opery Paryskiej (Pierwszy Strzelec w Chowańszczyznie Modesta Musorgskiego), wykonanie partii basu w Missa Pro Pace Wojciecha Kilara z Orkiestrą Polskiego Radia i Komandora w Don Giovannim w Operze w Sassari (Sardynia), udział w koncertach w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie i Teatrze Wielkim w Poznaniu, a także wykonanie partii Akebara w Parii Stanislawa Moniuszki w Filharmonii Berlińskiej, Don Basilia w Cyruliku sewilskim, Bonzy w Madame Butterfly, Sparafucile w Rigoletcie oraz Wagnera w Fauście Gounoda w Operze Narodowej Ukrainy w Kijowie.

Ponadto artysta ma na koncie występy w takich partiach, jak: Orowist w Normie Vincenza Belliniego (Teatro Mario del Monaco w Treviso i Teatro Claudio Abbado w Ferrarze), Il Re w Aidzie Giuseppe Verdiego (Dania), Timur w Turandot, Wielki Inkwizytor w Don Carlosie oraz parta basu w Requiem Wolfganga Amadeusa Mozarta z Operze Narodowej Ukrainy w Kijowie.

Zwycięzca 46. edycji Międzynarodowego Konkursu „Toti dal Monte” w Treviso (2016), II nagrody na V Międzynarodowym Konkursie Śpiewaków Operowych im. Sołomiji Kruszelnyckiej we Lwowie (2019), finalistą IV Międzynarodowego Konkursu Wokalnego Evy Marton w Budapeszcie, gdzie wygrał debiut w Państwowym Teatrze Opery i Baletu w Astanie oraz zaproszenie do występu z Orkiestrą Węgierskiej Filharmonii Narodowej i w Teatrze Narodowym w Segedynie. W 2022 roku Volodymyr Tyshkov zdobył II nagrodę w kategorii głosów męskich na 11. Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Stanisława Moniuszki oraz Nagrody Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek Katowice Miasto Ogrodów: udział w koncercie w ramach XXXII Międzynarodowego Festiwalu Młodych Laureatów Konkursów Muzycznych.

fot. Viktor Sachok