Wykonawcy:

Zakończenie Roku Mikołaja Kopernika

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Michał Klauza – dyrygent

Książek Piano Duo:

Agnieszka Zahaczewska-Książek – fortepian

Krzysztof Książek – fortepian

Małgorzata Trojanowska - sopran

Artur Janda - baryton

Piotr Piwko – chórmistrz

Repertuar:

Cóż jest nad niebo piękniejsze? Muzyczne „Kopernikana”

W roku Mikołaja Kopernika Adam Wesołowski (urodzony w 1980 w Rudzie Śląskiej) skomponował dwa utwory przeniknięte znaczącą symboliką: kopernikowską i kosmologiczną. Taniec sfer niebieskich na orkiestrę symfoniczną powstał w lutym 2023 z okazji 550. rocznicy urodzin polskiego astronoma. Już czas wyznaczony dla tej kompozycji ma wymiar symboliczny: 15 minut 43 sekundy – 1543 to rok śmierci tego, który dokonał największego przełomu w dziejach ludzkości: wstrzymał  słońce i ruszył ziemię oraz rok wydania jego przełomowego dzieła O obrotach sfer niebieskich. Język dźwiękowy Tańca przynosi połączenie barw współczesnych z dawną modalnością. Dramaturgia utworu rozwija się w trzech fazach: szybkiej (Allegro con furore), wolnej (Adagio spirituale) i ponownie szybkiej (Allegro con furore), przenikniętej ideą żywiołowej taranteli.

Z kolei inspiracją dla Śpiewów aniołów na dwa fortepiany i orkiestrę symfoniczną stała się, jak wyjawił kompozytor, „chęć uchwycenia komunikacji człowieka z Aniołami”. Utwór ma formę tryptyku o następstwie części: Medytacja, Modlitwa i Rytuał. Każda z nich trwa osiem minut i dwadzieścia sekund, tyle potrzebuje światło, aby przebyć drogę ze słońca na ziemię. W muzyce wyróżniają się dwa melodyjne tematy, zakotwiczone na dźwięku „sol” jako symbolu słońca.. Śpiewy aniołów, ujawnia Adam Wesołowski, „wykraczają w swojej kolorystyce poza tradycyjne wydobycie dźwięków w instrumentach orkiestrowych, gdzie czasem będzie można usłyszeć «śpiew ….»”. Warto podkreślić, że w Filharmonii Krakowskiej odbędzie się światowe prawykonanie tego utworu.

Monumentalna II Symfonia Kopernikowska op. 31 na sopran, baryton, chór mieszany i orkiestrę skomponowana została przez Henryka Mikołaja Góreckiego w roku 1972 na zamówienie Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, z okazji 500. rocznicy urodzin Kopernika, przypadającej na rok 1973. Muzyka części pierwszej – Marcatissimo – con massima passione... – uosabia mechanizm wszechświata. Kompozytor umuzycznił wersety biblijnych psalmów (145, 6 i 135), aby ukazać Stwórcę porządku nieba i ziemi. Dla kontrastu, część druga – Lento. Sostenuto – contemplativo – jest próbą rozważań nad doskonałością uniwersum. Górecki przywołał sentencję z I Księgi De revolutionibus orbium coelestium Kopernika o metafizyczno-kosmologicznym przesłaniu: Cóż jest nad niebo piękniejsze? Przecież w nim jest wszystko piękno. Na zakończenie Drugiej Symfonii odzywa się 4-głosowy chorał Laude digna parole (‘chwała godnym słowom’) w archaicznym kolorycie tonacji doryckiej, zaczerpnięty z XV-wiecznego antyfonarza bożogrobców z Miechowa.

Małgorzata Janicka-Słysz

Michał KLAUZA – dyrektor artystyczny Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie. W latach 2013-2015 kierownik muzyczny Opery i Filharmonii Podlaskiej, a w latach 2009-2015 II dyrygent Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Był dyrygentem i zastępcą dyrektora muzycznego Welsh National Opera w Cardiff (2004-2008). W grudniu 2011 roku poprowadził w Narodowej Operze Ukrainy w Kijowie Króla Rogera Szymanowskiego w wersji koncertowej, przygotowanego jako finałowe wydarzenie Zagranicznego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. We wrześniu 2021 roku przygotował i poprowadził wraz z zespołami Opery Krakowskiej prapremierę opery Wanda Joanny Wnuk-Nazarowej.

W 2019 roku w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej przygotował i pokierował muzycznie premierą wystawionej po raz pierwszy w Polsce operą Billy Budd Brittena, a w roku 2023 na tejże scenie przygotował i dyrygował premierą Petera Grimesa Brittena. Współpracował z licznymi orkiestrami w kraju i za granicą. Koncertował we Francji, Niemczech, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Brazylii, Armenii, Korei Płd. i krajach Zatoki Perskiej.

Współpracował z Operą Bałtycką, Operą Nova w Bydgoszczy, Teatrem Wielkim w Poznaniu, Teatrem Wielkim-Operą Narodową w Warszawie (1998-2003). W swoim dorobku artystycznym posiada szereg nagrań radiowych i telewizyjnych, m.in. z NOSPR dokonał pierwszej studyjnej rejestracji operetki Loteria na mężów Szymanowskiego wydanej przez Polskie Radio i nominowanej do nagrody Fryderyk 2019. Wśród dyskografii pod jego batutą Polskie Radio wydało m.in.: nagrane z Polską Orkiestrą Radiową operę Hagith Szymanowskiego (nagroda Fryderyk 2020 w kategorii: Album Roku, Muzyka Oratoryjna i Operowa), utwory symfoniczne Henryka Warsa, Msze Moniuszki oraz płytę Muzyka kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku. W maju 2002 roku z zespołami Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie nagrał dla Polskiego Radia spektakl Król Roger Szymanowskiego.

Dokonał szeregu nagrań muzyki do filmów m.in. do nagrodzonego „IO” Jerzego Skolimowskiego. Od 2016 do lutego 2022 roku był gościnnym dyrygentem Teatru Bolshoi w Moskwie, gdzie przygotował i poprowadził premiery Don Pasquale Donizettiego oraz Idioty Weinberga, dyrygował także spektaklami: Eugeniusz Oniegin Czajkowskiego oraz Katarzyna Izmajłowa Szostakowicza. Współpracę zerwał po barbarzyńskim ataku reżimu putinowskiego na Ukrainę.

W latach 2013-2015 był Dyrektorem Artystycznym Orkiestry Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Od 2020 roku pracuje w Katedrze Dyrygentury Symfoniczno-Operowej UMFC w Warszawie. Absolwent Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie dyrygentury symfoniczno-operowej prof. Ryszarda Dudka oraz studiów podyplomowych w Konserwatorium im. Rimskiego-Korsakowa w Sankt Petersburgu w klasie Ilii Musina.

Książek Piano Duo - zespół założony w 2012 r. przez Agnieszkę Zahaczewską-Książek i Krzysztofa Książka. Muzycy rozpoczęli współpracę pod okiem dr hab. Sławomira Cierpika w Akademii Muzycznej w Krakowie, później pracowali także pod kierunkiem prof. Marii Szwajger-Kułakowskiej i prof. Arie Vardiego. Koncertowali w wielu miejscach w Polsce i za granicą (Szwajcaria, Francja, Wielka Brytania, RPA). W 2019 r. zdobyli II nagrodę i nagrodę specjalną na XXI Międzynarodowym Konkursie Duetów Fortepianowych im. F. Schuberta w Jeseniku oraz tytuł finalisty oraz nagrodę specjalną na III Międzynarodowym Konkursie Duetów Fortepianowych im. S. Szӧrenyi w Bukareszcie. W 2020 r. artyści otrzymali stypendium „Młoda Polska”. Są zwycięzcami II Międzynarodowego Konkursu Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki w kategorii zespoły kameralne.

Duet reprezentowany jest przez Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena.

Agnieszka ZAHACZEWSKA-KSIĄŻEK - naukę gry na fortepianie rozpoczęła w wieku 7 lat. Była uczennicą Państwowej Szkoły Muzycznej w Nowym Sączu, którą ukończyła z wyróżnieniem. Uczyła się u Danuty Jarząbek, a następnie, od 2007 roku u prof. Stefana Wojtasa. W 2015 roku ukończyła z wyróżnieniem studia w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie prof. Stefana Wojtasa. W latach 2015–2017 odbywała studia podyplomowe w klasie prof. Wojciecha Świtały w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Obecnie jest doktorantką w katowickiej uczelni w klasie kameralistyki fortepianowej prof. Marii Szwajger-Kułakowskiej.

W czasie studiów w Krakowie kształciła swe umiejętności kameralne pod kierunkiem prof. Kai Danczowskiej, dr Justyny Danczowskiej oraz dr hab. Sławomira Cierpika. W 2015 roku jako członkini kwintetu fortepianowego zdobyła III nagrodę na Ogólnopolskim Turnieju Kameralnym w Bydgoszczy.

Od roku 2018 występuje w trio fortepianowym (Trio Legend, które tworzy wraz z Krzysztofem Kataną i Moniką Krasicką). Zespół otrzymał II nagrodę na VIII Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej im. Johannesa Brahmsa w Gdańsku (2018) oraz I nagrodę na XXVI Międzynarodowym Konkursie im. Johannesa Brahmsa w Pörtschach (2019). Brał udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez Guarneri Trio Prague w Wengen (Szwajcaria) oraz Schlitzu (Niemcy). Trio pracowało także pod kierunkiem takich profesorów, jak: Chia Chou, Ulrich Koella, Ida Bieler, Maria Szwajger-Kułakowska, Wiesław Kwaśny. W 2019 roku trio rozpoczęło studia w klasie prof. Stephana Goernera w Kunstuniversität w Grazu.

Artystka od lat tworzy także duet fortepianowy z Krzysztofem Książkiem. Współpracę zaczynali pod okiem dr hab. Sławomira Cierpika w Akademii Muzycznej w Krakowie, następnie pracowali pod kierunkiem prof. Marii Szwajger-Kułakowskiej i Arie Vardiego. Wspólnie koncertowali w wielu miejscach w Polsce i za granicą (Szwajcaria, Francja, Wielka Brytania, RPA). W 2019 roku duet zdobył II nagrodę i nagrodę specjalną za najlepsze wykonanie dzieł Schuberta na XXI Międzynarodowym Konkursie Duetów Fortepianowych im. F. Schuberta w Jeseniku oraz tytuł finalisty oraz nagrodę specjalną przyznaną przez Jury Młodych na III Międzynarodowym Konkursie Duetów Fortepianowych im. Suzany Szӧrenyi w Bukareszcie. Duet reprezentowany jest przez Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena.

Agnieszka Zahaczewska-Książek jest również laureatką młodzieżowych konkursów pianistycznych, m.in.: Ogólnopolskiego Konkursu Chopinowskiego im. Władysława Kędry w Łodzi, Międzynarodowego Konkursu im. Juliusza Zarębskiego w Łomiankach, Ogólnopolskiego „Chopinowskie Interpretacje Młodych” w Koninie-Żychlinie. Wystąpiła z recitalami w ramach organizowanych przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina koncertów w Muzeum Chopina w Warszawie oraz Żelazowej Woli.

Wielokrotnie brała udział w kursach mistrzowskich, pracując pod kierunkiem takich profesorów, jak: Tamas Ungar, Katarzyna Popowa-Zydroń, Józef Stompel, Andrzej Tatarski, Jerzy Sterczyński, Zbigniew Raubo i in.

Była stypendystką Burmistrza Krynicy-Zdroju, fundacji stypendialnej Almanachu Muszyny, Rektora Akademii Muzycznej w Krakowie i Katowicach oraz programu stypendialnego „Młoda Polska”.

Pianistka pracuje również jako akompaniator w katedrze skrzypiec i altówki w Akademii Muzycznej w Krakowie.

Krzysztof KSIĄŻEK - jeden z najciekawszych pianistów młodego pokolenia. Półfinalista i laureat dwóch nagród pozaregulaminowych w XVII Międzynarodowym Konkursie im. Fryderyka Chopina w Warszawie (2015) oraz laureat III nagrody i nagrody specjalnej I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych (2018) za najlepsze wykonanie mazurków

Triumfator i medalista najważniejszych konkursów ogólnopolskich i międzynarodowych, m.in.: LVIV International Chopin Piano Competition – I miejsce, Grand Prix oraz nagroda specjalna (2010); II American Paderewski Piano Competition – II nagroda, nagroda specjalna za najlepsze wykonanie utworu Paderewskiego (Los Angeles, USA 2013); IX Międzynarodowy Konkurs im. I.J. Paderewskiego – nagroda specjalna dla najlepszego polskiego uczestnika, (Bydgoszcz 2013); Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina – I nagroda oraz nagroda specjalna (Warszawa 2013); Concours International de Piano de l'Orchestre Philharmonique du Maroc – III nagroda (Rabat i Casablanca, Maroko 2016); IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in Memoriam – I nagroda (Poznań 2017).

Artysta występował na licznych festiwalach w kraju i zagranicą, m.in. na: Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach Zdroju, Festiwalu „Chopin i Jego Europa”, Festival Chopin à Paris, New Year Music Festival w Gstaad, Wielkanocnym Festiwalu Ludwiga van Beethovena w Warszawie. Koncertował w Japonii, Chinach, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, Włoszech, RPA, USA, Polsce, na Słowacji, Ukrainie i na Węgrzech. 17 marca 2018 roku – w rocznicę prawykonania przez Chopina jego Koncertu f-moll – wystąpił jako solista z towarzyszeniem Collegium 1704 roku pod batutą Václava Luksa podczas koncertu „Warszawski Fortepian Chopina”, grając ma instrumencie będącym pierwszą prezentacją kopii instrumentu marki Buchholtz.

W kręgu zainteresowań Krzysztofa Książka znajduje się również kameralistyka, której uczył się pod kierunkiem Kai Danczowskiej, Justyny Danczowskiej, Sławomira Cierpika, Marii Szwajger-Kułakowskiej. W ramach Książek Piano Duo występuje ze swoją żoną Agnieszką Zahaczewską-Książek, a do ich ostatnich sukcesów należy zwycięstwo w kategorii zespoły kameralne w II Międzynarodowym Konkursie Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki (2021). Krzysztof Książek koncertuje także w duecie ze śpiewaczką i kompozytorką Agatą Zubel.

Do tej pory ukazały się dwie płyty artysty z nagraniami utworów Fryderyka Chopina wydawnictwa DUX, a w serii The Real Chopin Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina premierowe nagranie na kopii warszawskiego fortepianu Fryderyka Chopina – Buchholtza z ok. 1825 – utworów Chopina i Kurpińskiego. Płyta Apparition z pieśniami kompozytorów z XX w. nagrana z Agatą Zubel nagrodzona została FRYDERYKIEM 2020 w kategorii Album Roku Recital Solowy (wydawnictwo CD Accord). W grudniu 2020 roku ukazała się debiutancka płyta Krzysztofa Książka i Agnieszki Zahaczewskiej-Książek z nagraniami Suit na dwa fortepiany Antona Areńskiego i Sergiusza Rachmaninowa.

Krzysztof Książek jest absolwentem Akademii Muzycznych w Krakowie i Bydgoszczy w klasie Stefana Wojtasa. Obecnie, w ramach studiów podyplomowych kształci się w klasie Arie Vardiego, studiuje w Hochschule für Musik, Theater und Medien Hannover.

Jest stypendystą Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacji Pro Musica Bona, programu stypendialnego „Młoda Polska”. W latach 2005–2011 był objęty programem Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. W marcu 2014 roku otrzymał Stypendium Krystiana Zimermana.

Małgorzata TROJANOWSKA – sopran. Absolwentka dwóch specjalności na Wydziale Instrumentalno–Pedagogicznym w Białymstoku Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina – dyrygentury chóralnej oraz śpiewu solowego w klasie Ewy Iżykowskiej. Warsztat wokalny kształciła również podczas kursów z wybitnymi śpiewakami, m.in.: A. Garancią, O. Pasiecznik, I. Kłosińską, M. Rzepką. Laureatka wielu

konkursów wokalnych, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka

Województwa Podlaskiego oraz Prezydenta Miasta Ełku. Artystka posiada bogate i różnorodne doświadczenie zawodowe. Współpracowała z orkiestrami filharmonii w całym kraju, z Orkiestrą Polskiego Radia, Polską Operą Królewską, Operą i Filharmonią Podlaską, Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. Gości także na festiwalach muzycznych. Jej repertuar obejmuje partie operowe dzieł mi.in. Monteverdiego, Haendla, Mozarta, Pucciniego, Moniuszki, Czyża, Krauzego; partie kanonicznych dzieł oratoryjnych Bacha, Mozarta, Haendla, Haydna, Nowowiejskiego, Góreckiego, Kilara, a także liczne pieśni oraz arie i partie operetkowe. Małgorzata Trojanowska współpracowała ze znakomitymi dyrygentami i liderami, m.in. M. Klauzą, M. J. Błaszczykiem, V. Kiradijevem, R. Silvą, B. Akiki, D. Runtzem, K. Szwechem, R. Kłoczko, Cz. Grabowskim, J. M. Zarzyckim, A. Klockiem, N. Pavilionisem, P. Deptuchem, M. Wolińską, A. Moniuszko, M. Pastuszką, K. Garstką. Uczestniczyła w prawykonaniach i nagraniach utworów współczesnych kompozytorów polskich, wśród nich m.in. Nocy kruków Z. Krauzego, Requiem I. Zalewskiego, Mszy ełckiej P. Grinholca, Stabat Mater M. Nagnajewicza, Requiem T. Trojanowskiego. Brała również udział w nagraniach płytowych, w tym dwóch płyt solowych: Głos duszy z utworami sakralnymi (R. Sulima - organy) oraz płyty z pieśniami kompozytorów polskich do słów K. Przerwy – Tetmajera (R. Marat - fortepian).

W 2022 roku uzyskała tytuł doktora sztuk muzycznych w dyscyplinie wokalistyka. Współpracuje z Uniwersytetem w Białymstoku oraz Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina.

fot. M. Heller

Artur JANDA – bas-baryton, pianista. Absolwent Warszawskiej Akademii Muzycznej w klasie śpiewu dr hab. A. Radziejewskiej i w klasie fortepianu prof. K. Gierżoda. Laureat konkursów wokalnych: F. Platówny we Wrocławiu oraz Reszków w Częstochowie. Stypendysta Prezesa Rady Ministrów, Prezydenta Miasta Częstochowy i Rządu Dolnej Austrii. Jako solista występował na większości polskich scen filharmonicznych pod batutami znakomitych dyrygentów. Współpracuje m. in. z zespołem muzyki dawnej La Tempesta, z którym regularnie koncertuje i nagrywa. Od 2008 roku jest solistą Warszawskiej Opery Kameralnej, gdzie występuje w partiach: Orbazzano (Tankred - G. Rossini), Alidoro (Kopciuszek - G. Rossini), Selim (Turek we Włoszech - G. Rossini), Imeneo (Imeneo - G. F. Haendel), Orfeo (Orfeusz i Eurydyka - C. W. Gluck), Eneasz (Dydona i Eneasz - Purcell), Figaro (Wesele Figara - W. A. Mozart), Papageno (Czarodziejski flet - W. A. Mozart), Don Giovanni, Masetto (Don Giovanni - W. A. Mozart), Dulcamara (Napój miłosny - G. Donizetti), Marszałek (Halka wileńska - S. Moniuszko), Azariasz (The Burning Fiery Furnace - B. Britten), Sewer (Polieukt – Z. Krauze), Ben (Telefon - Menotti), Profesor (Operetka - M. Dobrzyński). W roli Sewera wystąpił również w Théâtre du Capitole w Tuluzie (2011). W maju 2011 zadebiutował w National Theater Mannheim rolami un Passante i un Poliziotto w premierze Superfluminy S. Sciarrino. Ponadto, współpracując ze Stowarzyszeniem „Dramma per Musica”, wystąpił na deskach Teatru Stanisławowskiego w Warszawie w roli Pallante (Agrippina - G. F. Haendel), Zoroastro (Orlando - G. F. Haendel) oraz Melisso (Alcina - G. F. Haendel). Jako Il Malaspina w Luci mie traditrici S. Sciarrino, wystąpił na festiwalu „Warszawska Jesień” (2016) oraz na festiwalu „NODO” w Ostravie (2018).

Od listopada 2016 roku współpracuje z Teatrem Wielkim - Operą Narodową w Warszawie, śpiewając partie Zbigniewa w Strasznym dworze S. Moniuszki, Escamilla w Carmen G. Bizeta oraz Dowódcy straży w Cardillacu Hindemitha. Występuje również gościnnie w Reiseopera w Enschede – Holandia (Giulio Cesare - Haendel, Czarodziejski flet - Mozart), Operze Wrocławskiej (Kopciuszek - Rossini, Immanuel Kant – Możdżer), w Operze Nova w Bydgoszczy (Wesele Figara - Mozart, Napój miłosny - Donizetti) , w Operze Bałtyckiej w Gdańsku (Kandyd - Bernstein, Don Bucefalo - Cagnoni, Fidelio - Beethoven), Teatrze Wielkim w Łodzi (Wesele Figara - Mozarta) oraz w Polskiej Operze Królewskiej (Rodelinda - Haendel). W roku 2022 zadebiutował w prestiżowej Złotej Sali Musikverein w Wiedniu. Artur Janda posiada również bogaty repertuar oratoryjny, m.in.: Pasja wg św. Jana, Pasja wg św. Mateusza, Msza h-moll, Weihnachtsoratorium - J.S. Bach, Mesjasz - G. F. Haendel, Pory roku, Stworzenie świata, Teresian Messe - J. Haydn, Requiem, Krönung Messe - W. A. Mozart, Stabat Mater - A. Dvorak, Krönung Messe - F. Liszt, Requiem - G. Fauré, Siedem Bram Jerozolimy - K. Penderecki, Te Deum - K. Kurpiński, Te Deum - W. Kilar. Będąc członkiem Sekstetu Wokalnego Muzyki Współczesnej proMODERN (2012-2015) otrzymał 2 nagrody Fryderyk 2015 m.in. w kategorii „Najwybitniejsze nagranie muzyki polskiej” za album „Where Are You. Pieces From Warsaw”. W 2018 roku otrzymał nagrodę Fryderyk 2018 w kategorii „Album roku muzyka dawna” za nagranie Antonio Caldara - Maddalena ai piedi di Cristo. W latach 2019, 2020 i 2022 został nominowany do Teatralnej Nagrody Muzycznej im. Jana Kiepury w kategorii „najlepszy śpiewak operowy”.

fot. ADStudio A.D. Łosowscy