Wykonawcy:

Koncert z okazji przejęcia przez Francję prezydencji w Radzie Unii Europejskiej

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Rafał Janiak - dyrygent

Ewa Marciniec - alt

Tadeusz Szlenkier - tenor

Wojtek Gierlach - bas-baryton

Piotr Piwko - chórmistrz

Repertuar:

Hector Berlioz – Romeo i Julia, symfonia dramatyczna op. 17

W listopadzie 1827 roku trupa brytyjskich aktorów zaprezentowała paryskiej publiczności Hamleta oraz Romea i Julię, a właściwie zredagowane przez Davida Garricka wersje szekspirowskich dzieł. Na Berliozie spektakle te zrobiły ogromne wrażenie: zachwyciła go inscenizacja, gra aktorska i melodia tekstu płynącego ze sceny (nie znał języka angielskiego). Młodzieniec zakochał się też bez pamięci w odtwórczyni głównych ról, irlandzkiej aktorce Henrietcie Smithson. Poznał ją osobiście dopiero dwa lata później i poślubił.

Pierwsze pomysły na symfonię zrodziły się zaraz po obejrzeniu tragedii Szekspira, ale wówczas, by zarobić na utrzymanie, Berlioz komponował głównie na zamówienie. W 1834 roku przyjął zlecenie od Paganiniego. Skomponowana symfonia Harold w Italii nie dawała wystarczająco dużo okazji do wirtuozowskiego popisu i Paganini partytury nie przyjął. Gdy później dzieło usłyszał, zachwycony wręczył autorowi 20 000 franków (wartość dwuletnich dochodów muzyka). Uwolniony od trosk materialnych, Berlioz mógł zrealizować swoje kompozytorskie marzenie. 21 czerwca 1839 roku ogłaszał: „To będzie coś wyjątkowego. Orkiestra reprezentująca operę!”, a już 24 listopada prowadził prawykonanie dzieła przed niezwykle wymagającą publicznością w Konserwatorium Paryskim. Reakcje były zróżnicowane. Richard Wagner dowodził i „czystego geniuszu”, i „braku smaku” autora. Ten nie pozostawał obojętny na komentarze krytyków, wielokrotnie rewidował partyturę. I Wagner dwadzieścia lat później przesłał Berliozowi kopię swojego najnowszego dramatu muzycznego z dedykacją: „Dla wielkiego i drogiego autora Romea i Julii od wdzięcznego autora Tristana i Izoldy”.

Berlioz wciąga słuchacza w wir wydarzeń niespokojnym fugato (rozgardiasz ulicznej sprzeczki), zwieńczonym puzonowym solo (przemówienie księcia Eskalusa). Historię tytułowych bohaterów opowiada pokrótce chór, zaś kameralna aria altowa traktuje o urokach pierwszej miłości. Część pierwszą zamyka tenorowy recytatyw-scherzetto (żarty Merkucja z kochliwego Romea). Część druga składa się z trzech sekwencji. W pierwszej, w melancholijnie tematy przewijające się przez różne grupy instrumentów (scena Samotny Romeo), stopniowo wkradają się „skoczne” wątki (Dalekie echa muzyki i tańca), prowadzące do zamaszystego Allegro (Uroczystości u Kapuletów). Zasadniczym ogniwem jest jednak sekwencja środkowa (Scena miłosna), poprzedzona nastrojowym wstępem (Rozgwieżdżona noc) i zgrabnym interludium chóralnym (Młodzi Kapuleci opuszczają przyjęcie; słuchacze bez trudu wyłowią beztroskie „tra, la, la...” ). W scenie spotkania kochanków nie pada ani jedno słowo, bo - jak zapewniał Berlioz - język instrumentalny jest „mniej ograniczony”. Drugą część wieńczy rozbudowane scherzo Królowa Mab. Kompozytor użył tu krotali, których brzmienie wprowadza wyraźnie niepokojący nastrój. Nie bez powodu. Część trzecią otwiera bowiem Kondukt pogrzebowy Julii - powolna fuga orkiestrowa z elegijnym śpiewem chóralnym „Rzucaj kwiaty dla zmarłej dziewicy”. Julia budzi się z letargu, gdy Romeo przybywa do grobu, więc kochankowie mają okazję się pożegnać (inscenizacja Garricka odcisnęła swoje piętno). Umierają w czułym uścisku. Wreszcie finał dramatu: przedstawiciele obu rodów próbują poznać prawdę. Głos zabiera ojciec Laurenty: wyjaśnia co się wydarzyło (recytatyw) i ubolewa nad losem młodych (liryczna aria „Biedne dzieci, nad którymi płaczę”), a zaciekli wrogowie składają uroczystą przysięgę wieczystej zgody (pieśń chóralna „Przyjaciele! Przyjaciele na zawsze!"). Ta nagła przemiana serc przedstawiona jest w kategoriach religijnych. Logiczne niedostatki tekstu Berlioz próbował zrekompensować przez podniosły ton i rozmach muzyki, starając się nie popaść w banał.

Historia jego romantycznej miłości, miała zgoła inny finał. Jego „Julia” porzuciła scenę i stała się przysadzistą i zrzędliwą histeryczką. Nigdy nie nauczyła się mówić po francusku...

Jadwiga Kubieniec

Rafał JANIAK – ukończył z wyróżnieniem studia dyrygenckie pod kierunkiem Antoniego Wita (2011), a także studia kompozytorskie (również z wyróżnieniem) w klasie Stanisława Moryto (2010) na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie (UMFC). Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007, 2012), Prezydenta Miasta Gdańska (2005, 2009), Keimyung University Foundation (Korea Południowa 2009). W 2018 został laureatem programu Młoda Polska, a także otrzymał prestiżowe stypendium dla wybitnego młodego naukowca, przyznane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W dorobku posiada wiele nagród, zdobytych w konkursach muzycznych ogólnopolskich i międzynarodowych, wśród nich m.in. I nagrodę I Konkursu Kompozytorskiego im. Jana Pawła II w Warszawie (2007), III nagrodę IV Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego Musica Sacra w Częstochowie (2008), wyróżnienie na 51. Ogólnopolskim Konkursie Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda w Warszawie (2010); był także półfinalistą Conducting Competition Donatella Flick w Londynie (2014). Wygrał organizowany przez Teatr Wielki w Łodzi konkurs na napisanie opery. Jury pod przewodnictwem Krzysztofa Pendereckiego przyznało Grand Prix jednogłośnie, dodatkowo zdobył również laur nagrody publiczności. Premiera opery Człowiek z Manufaktury odbyła się w lutym 2019 roku, a jej wersja plenerowa w maju 2019 na rynku Łódzkich Włókniarek była wydarzeniem bez precedensu.

W sezonie 2012/2013 Rafał Janiak był asystentem Antoniego Wita, a w sezonie 2013/2014 Jacka Kaspszyka w Filharmonii Narodowej. Regularnie koncertuje z orkiestrami Filharmonii Narodowej, Filharmonii Śląskiej, Krakowskiej, Bałtyckiej, Gorzowskiej, Zielonogórskiej, Podkarpackiej i Opolskiej, Narodową Orkiestrą Polskiego Radia w Katowicach, orkiestrą Sinfonia Juventus.

W 2012 artysta zadebiutował na festiwalu Warszawska Jesień na koncercie z udziałem orkiestry Filharmonii Narodowej. Podczas kolejnej edycji festiwalu (2013) poprowadził koncert finałowy, gdzie m.in. dokonał prawykonania Totentanz Thomasa Adèsa.

Repertuar Rafała Janiaka obejmuje dzieła symfoniczne, koncertowe a także oratoryjne. W 2011 roku zadebiutował jako dyrygent operowy, prowadząc premierowe przedstawienie Così fan tutte W.A. Mozarta. We współpracy z UMFC, w 2014 na deskach Warszawskiej Opery Kameralnej we współpracy z UMFC objął kierownictwo artystyczne nowej inscenizacji Don Giovanniego Mozarta, a w 2017 na scenie kameralnej Teatru Wielkiego–Opery Narodowej w Warszawie Eugeniusza Oniegina P. Czajkowskiego. Od 2016 roku artysta współpracuje z Teatrem Wielkim w Łodzi, dyrygując m.in. spektaklami Barona cygańskiego J. Straussa oraz Turandot G. Pucciniego.

Od 2017 roku jest kierownikiem artystycznym nowo powstałej Chopin University Chamber Orchestra, z którą odnosi wiele znaczących sukcesów. Zespół ma w swoim dorobku już kilka nagranych płyt, a w 2019 wspólnie występowali podczas tournée po Chinach, dając ponad 20 koncertów.

W roku 2016 uzyskał tytuł doktora sztuk muzycznych w dyscyplinie dyrygentura. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w swojej macierzystej uczelni.

Ewa MARCINIEC – absolwentka dwóch wydziałów Akademii Muzycznej w Gdańsku: Kompozycji i Teorii Muzyki oraz Wokalno-Aktorskiego w klasie Zofii Janukowicz-Pobłockiej (oba ukończone z wyróżnieniem). Kontynuowała naukę śpiewu na studiach podyplomowych w Musikhochschule und darstellende Kunst w Stuttgarcie w klasie Luisy Bosabalian (dyplom z wyróżnieniem). Uczestniczyła w kursach mistrzowskich, prowadzonych przez Carlo Bergonziego, Paula Esswooda, Helmutha Rillinga i Adele Stolte.

Laureatka prestiżowych konkursów wokalnych, m.in.: Wykonawstwa Polskiej Pieśni Artystycznej w Warszawie w 1991 (I nagroda i dwie nagrody specjalne, w tym od Krystyny Szostek-Radkowej „za najlepsze wykonanie pieśni artystycznych i za najpiękniejszy głos”), im. Ady Sari w Nowym Sączu (wyróżnienia), w ’s-Hertogenbosch (1994, finał), ARD w Monachium (1996, finał).

Szeroki repertuar Ewy Marciniec obejmuje muzykę dawną (m.in. Pasja wg św. Mateusza i Pasja wg św. Jana J.S. Bacha, Mesjasz i Alcina G.F. Haendla, Griselda A. Vivaldiego), romantyczną (Das Lied von der Erde, Kindertotenlieder G. Mahlera, Alt-Rhapsodie J. Brahmsa) i współczesną (Missa pro pace i Te Deum W. Kilara, oratorium Omnia tempus habent Elżbiety Sikory).

Występuje w najważniejszych salach koncertowych w Europie i Stanach Zjednoczonych, takich jak Berliner Philharmonie, Konzerthaus Berlin, Congresshalle w Saarbrücken, Palais des Beaux-Arts w Brukseli, filharmonie w Liège i Strasburgu, Santiago de Compostela, Kongresshaus w Zurychu, Teatro La Fenice w Wenecji, estrady w Danii, Holandii, Francji, Watykanie i Izraelu, Filharmonia Narodowa w Warszawie i Studio Koncertowe S1 im. W. Lutosławskiego w Warszawie, Narodowa Orkiestra Polskiego Radia w Katowicach, Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu.

Śpiewa w teatrach operowych Włoch (Rzym, Bolonia, Udine, Triest), Niemiec (Frankfurt, Wiesbaden, Oldenburg), Austrii (Linz), Stanów Zjednoczonych (Richard B. Fisher Center for the Performing Arts) i Polski (Teatr Wielki–Opera Narodowa, Opera Bałtycka). Gości na licznych festiwalach w kraju i za granicą: Wratislavia Cantans, Europalia (Bruksela), Abu Ghosh Music Festival (Izrael), Kulturfestival (Bornholm), Bard Summer Scape (Annandale-on-Hudson), Musica Sacra (Norymberga), Mozartiana (Gdańsk), Muzyka na Szczytach (Zakopane).

„Ciepły i ciemny głos altowy” Ewy Marciniec usłyszeć można na nagraniach archiwalnych Polskiego Radia, a także na płytach CD (m.in. Messa di Gloria G. Rossiniego, Mesjasz Haendla w opracowaniu W.A. Mozarta, Msza głagolicka L. Janáčka, III i VIII Symfonia G. Mahlera, Credo, Siedem bram Jerozolimy, Powiało na mnie morze snów… – pieśni zadumy i nostalgii K. Pendereckiego, Demeter i Stabat Mater K. Szymanowskiego).

Artystka prowadzi klasę śpiewu solowego w Akademii Muzycznej w Gdańsku. W 2021 otrzymała tytuł profesora sztuki w dziedzinie sztuki muzycznej. Została uhonorowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Tadeusz SZLENKIER – ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim oraz studia wokalno-aktorskie w Yale University. W 2005 roku zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym Klassik-Mania w Wiedniu. Obecnie jest solistą Staatstheater w Norymberdze.

Jego debiut sceniczny odbył się w 2005 roku na scenie Opery Krakowskiej, gdzie wystąpił w roli Alfreda w Zemście nietoperza J. Straussa. W kolejnych latach kreował znaczące role w Balu maskowym G. Verdiego (Gustaw), Marii Stuardzie G. Donizettiego (Leicester), Halce S. Moniuszki (Jontek), Carmen G. Bizeta (Don José) w na licznych scenach operowych w Polsce. W 2008 roku zaśpiewał partię Pasterza w Królu Rogerze K. Szymanowskiego podczas Bard Music Festival w Annandale-on-Hudson, gdzie wykonał także partię tenorową w pierwszej amerykańskiej prezentacji scenicznej baletu Harnasie Szymanowskiego.

W latach 2010–2017 był solistą Opera Nova w Bydgoszczy, gdzie występował jako Książę Mantui w Rigolettcie i Alfredo w Traviacie Verdiego, Rodolfo w Cyganerii Pucciniego, Książę w Rusałce A. Dvořáka, Enzo w Giocondzie A. Ponchiellego, Jontek w Halce, Turiddu w Rycerskości wieśniaczej P. Mascagniego. Kolejne ważne wydarzenia w jego karierze to reprezentowanie Polski na koncertach organizowanych w ramach targów EXPO w Szanghaju w 2010 roku i dwa lata później występ w roli tytułowej w Idomeneo W.A. Mozarta w Teatro Municipal w Limie.

Tadeusz Szlenkier zadebiutował na scenie Teatru Wielkiego–Opery Narodowej w 2015 roku jako Pinkerton w Madamie Butterfly G. Pucciniego. Na scenę tego teatru powrócił jeszcze wielokrotnie w rolach: Stefana w Strasznym dworze Moniuszki, Księcia Mantui w Rigoletcie oraz tytułowej roli w operze Eros i Psyche L. Różyckiego. W 2017 roku zadebiutował w Nederlandse Reisopera w roli Rodolfa w Cyganerii.

W 2018 roku artysta dołączył jako solista do zespołu Staatstheater w Norymberdze, gdzie wystąpił w rolach Kuragina w Wojnie i pokoju S. Prokofiewa, Kawalera des Grieux w Manon J. Masseneta, Ismaela w Nabucco Verdiego, Sinodala w Demonie A. Rubinsteina, Chóru męskiego w Gwałcie na Lukrecji B. Brittena, tytułowej roli w Don Carlosie Verdiego oraz w partii tenorowej w Requiem wojennym Brittena. W sezonie 2021/2022 Tadeusz Szlenkier debiutuje w rolach: Cavaradossiego w Tosce Pucciniego na scenie Opery Wrocławskiej, Manrica w Trubadurze Verdiego oraz Śpiewaka w Kawalerze srebrnej róży R. Straussa w Staatstheater w Norymberdze, gdzie występuje też jako Don José w Carmen.

Solista współpracował z takimi dyrygentami jak Joana Mallwitz, Patrick Fournillier, Björn Huestege, Roberto Rizzi-Brignoli, Guido Johannes Rumstadt, Edward Cumming, Leon Botstein, Giuseppe Grazioli, Jeremy Silver, Antoni Wit, Uwe Theimer, Eraldo Salmieri, Tadeusz Wojciechowski, Maciej Figas, Wojciech Rajski, Andrzej Knap, Grzegorz Nowak, Ricardo Castro, Claudio Crus.

W dorobku fonograficznym artysty znajdują się m.in. nagrania opery Lodoïska L. Cherubiniego, pieśni O. Kolberga, a także solowa płyta Parlami d’amore z najpiękniejszymi pieśniami neapolitańskimi.

Wojtek GIERLACH – ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie w klasie Kazimierza Pustelaka, z wyróżnieniem Magna cum Laude. Laureat wielu międzynarodowych konkursów wokalnych, m.in.: im. Ady Sari w Nowym Sączu (1999, I nagroda), w Bilbao (2000, II nagroda), Premio Caruso w Mediolanie (2001), im. Francisco Viñasa w Barcelonie (2004, III nagroda) oraz Teatralnej Nagrody Muzycznej im. J. Kiepury (2012).

Na scenie operowej zadebiutował w Warszawskiej Operze Kameralnej w 1999 roku rolą tytułową w Imeneo G.F. Haendla. Od 2017 jest solistą Polskiej Opery Królewskiej w Warszawie.

Śpiewał w operach W.A. Mozarta (Wesele Figara, Don Giovanni), G. Rossiniego (Cyrulik sewilski, Semiramida, Włoszka w Algierze, Kopciuszek, Hrabia Ory, Podróż do Reims), V. Belliniego (Norma, Lunatyczka), G.F. Haendla (Alcina, Tankred), G. Pucciniego (Cyganeria, Turandot), G. Donizettiego (Łucja z Lammermooru, Lukrecja Borgia), G. Bizeta (Carmen), H. Berlioza (Potępienie Fausta), N. Rimskiego-Korsakowa (Mozart i Salieri), S. Mayera (Medea in Corinto), C.M. von Webera (Euryanthe). Wystąpił jako Commendatore w prawykonaniu i nagraniu opery Il Dissoluto punito R. Carnicera w ramach Mozart Festival w La Coruni.

Występował m.in. w Deutsche Oper Berlinie, Teatro Nacional de São Carlos w Lizbonie, Królewskiej Operze Duńskiej w Kopenhadze, Opera Ireland w Dublinie, Opéra National de Bordeaux, Słowackim Teatrze Narodowym w Bratysławie, Teatro de la Maestranza w Sewilli, Artscape Theatre Centre w Kapsztadzie, teatrach operowych w Minneapolis, Rawennie, Santa Cruz, Klagenfurcie, St. Gallen, Teatro Piccini w Bari, Teatro Filarmonico w Oviedo, w Teatro di Verdi Pisa, Filharmonii Krakowskiej. W Teatrze Wielkim–Operze Narodowej w Warszawie wystąpił w Cyganerii, Lukrecji Borgii, Łucji z Lammermooru, Marii Stuart, Weselu Figara, Carmen, Wilhelmie Tellu, Strasznym dworze S. Moniuszki.

W ostatnich latach debiutował z sukcesem w Royal Danish Opera w Kopenhadze oraz w Walijskiej Operze Narodowej w Purytanach Belliniego pod dyrekcją Carla Rizziego, występował w Alcinie Haendla razem z Joyce DiDonato oraz The English Concert pod dyrekcją Harry’ego Bicketa w Carnegie Hall w Nowym Jorku, Théâtre des Champs Elysées w Paryżu i Theater an der Wien. W sezonie 2017/2018 zadebiutował w Operze Królewskiej w Covent Garden w Londynie w Lady Macbeth mceńskiego powiatu Szostakowicza pod dyrekcją Antonia Pappano.

Zapraszany jest do udziału w znaczących festiwalach muzycznych, takich jak Praska Wiosna, Warszawska Jesień, Festival d’Aix-en-Provence, Rossini Opera Festival w Pesaro, Festival Mozart de la Coruña, Rossini in Wildbad / Belcanto Opera Festival, Lehár Festival Bad Ischl, Wielkanocny Festiwal L. van Beethovena.

Posiada bogaty repertuar oratoryjno-kantatowy, obejmujący dzieła od baroku po współczesne. Współpracował z wieloma orkiestrami w kraju i za granicą. W Filharmonii Narodowej w Warszawie wziął udział w wykonaniu Saula Haendla, Eliasza Mendelssohna i Mszy h-moll Bacha pod dyrekcją Helmutha Rillinga, Stabat Mater Dvořáka (dyr. Jacek Kaspszyk), w Filharmonii Bałtyckiej w Requiem Verdiego (dyr. Kai Baumann). Śpiewał w Symfonii O. Greifa podczas koncertu inaugurującego objęcie przez Marca Minkowskiego kierownictwa artystycznego Sinfonii Varsovii. Z orkiestrą I Solisti Veneti pod dyr. Claudia Scimone śpiewał w Pasji A. Salieriego (koncert transmitowany przez telewizję RAI), z Orquesta Sinfónica del Principado de Asturias w Oviedo pod dyr. A. Zeddy w Stabat Mater Rossiniego, z Orquesta Sinfónica de Navarra pod dyr. Antoniego Wita w IX Symfonii Beethovena, z NOSPR w Siedmiu bramach Jerozolimy Pendereckiego pod dyr. kompozytora, na festiwalu Praska Wiosna w Pasji wg św. Jana Arvo Pärta. Ponadto wystąpił w Missa solemnis Beethovena w Konzerthaus w Berlinie, Magnificat J.S. Bacha w Auditorio Nacional de Madrid, Dies irae Pendereckiego z Orquesta Sinfónica Simón Bolívar w Caracas, Requiem Verdiego z London Philharmonic Orchestra.

W swoim dorobku Wojtek Gierlach posiada nagrania dla wytwórni Deutsche Grammophon, Naxos, Bongiovanni, Iberatour, Oehms Classics, Dux, LVB Records oraz dla Polskiego Radia.