Wykonawcy:

Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa

Chór Żeński Filharmonii Krakowskiej

Ukraiński Chór Dziecięcy Filharmonii Krakowskiej

Gabor Hollerung - dyrygent

Małgorzata Pańko-Edery - alt

Piotr Piwko – chórmistrz

Olena Yatskulynets – przygotowanie Ukraińskiego Chóru Dziecięcego FK

Repertuar:

Gustav Mahler – III Symfonia d-moll    

Muzyka jako filozofia natury i człowieka

III Symfonia Gustava Mahlera

Mahlerowska III Symfonia d-moll powstawała w latach 1893–96: ma formę monumentalnie zakrojonego sześcioczęściowego cyklu. I te części pierwotnie opatrzone były tytułami, które jednak nie znalazły się w wydanej partyturze. Tworzyły następujący ciąg narracji: (1) Pan się budzi; nadejście lata; (2) Co opowiadają mi kwiaty na łące; (3) Co opowiadają mi zwierzęta w lesie; (4) Co opowiada mi człowiek; (5) Co opowiadają mi aniołowie; (6) Co opowiada mi miłość. Znaczący jest początek Symfonii: hasło-apel, z ośmioma waltorniami, zakorzeniony w formule marsza żałobnego.

Aby dookreślić i wzmocnić przesłanie muzyki, Mahler wprowadził w dwóch częściach tekst słowny. W części czwartej Sehr langsam – Misterioso (‘bardzo wolno – tajemniczo’) jest to Nocna pieśń wędrowca z filozoficznej epopei Tako rzecze Zaratustra Friedricha Nietzschego (solo głosu altowego z orkiestrą). Otwiera ją słynne wezwanie człowieka do bycia uważnym i otwartym na świat natury: „O Mensch! Gib acht!”. Z kolei w części piątej (alt solo, chór żeński, chór chłopięcy) Lustig im Tempo und keck im Ausdruck (‘zabawnie w tempie i dziarsko w wyrazie’) umuzyczniony został wiersz Trzej aniołowie słodką śpiewają pieśń ze zbioru poezji ludowej Des Knaben Wunderhorn (‘Cudowny róg chłopca’). Kanwą treściową staje się tu odkupienie grzechów i pocieszenie w wierze: „Czy nie powinienem płakać, dobry Boże? Złamałem dziesięć przykazań! Błądzę i gorzko płaczę! Przyjdź i zlituj się nade mną!”

Trzecią Mahlera – najdłuższą z jego symfonii (około sto minut muzyki) – określano mianem traktatu filozoficznego czy wyrazem teologicznej postawy twórcy. Wskazywano na wątki kosmologiczne i metafizyczne obecne w osnowie ideowej dzieła. Muzykę charakteryzowano w kategoriach piękna dionizyjskiego („Pan” w pierwotnym tytule części pierwszej ma konotacje z greckim bożkiem lasów i pól) oraz porywającej wzniosłości. Zwracano uwagę na odmalowywanie dźwiękami przez kompozytora boskiego harmonijnego stworzenia: ziemi, roślin, zwierząt, człowieka i nieba. „W mojej Symfonii, wyjawił Mahler, „odzywa się cała natura...” Trzecią wieńczy kontemplacyjnym – „miłosnym” Adagio, zmierzającym ku hymnicznej apoteozie.

Małgorzata Janicka-Słysz

Gábor HOLLERUNG – Zasłużony Artysta Węgier, dyrektor muzyczny Budafok Dohnányi Orchestra, starszy dyrygent Budapeszteńskiego Akademickiego Towarzystwa Chóralnego, dyrektor artystyczny festiwalu Zemplén, założyciel i dyrektor artystyczny Międzynarodowego Konkursu Chóralnego w Budapeszcie. Studiował w Akademii Muzycznej im. Ferenca Liszta w Budapeszcie u Zoltána Vásárhelyi, Istvána Párkai i Andrása Kórodiego. Po ukończeniu studiów uczęszczał na kursy mistrzowskie prowadzone przez Erica Ericsona, Kurta Masura, Somogyi László.

W latach 2001-2008 był dyrektorem muzycznym, a następnie dyrektorem artystycznym Honvéd Ensemble. Wcześniej, w latach 1989–2000, był starszym dyrygentem Orkiestry Budafok Dohnányi, a następnie od 2001 roku jej dyrektorem muzycznym. W latach 2002–2005 był pierwszym dyrygentem gościnnym Jerozolimskiej Orkiestry Symfonicznej, a w latach 2002–2007 doradcą muzycznym Philharmonia Singers Tel Aviv. Jako dyrygent gościnny dyrygował wieloma orkiestrami na Węgrzech. Współpracował z wieloma europejskimi zespołami i występował jako gościnny dyrygent z Izraelską Orkiestrą Filharmoniczną, Orkiestrą Symfoniczną Cincinnati, Brazylijską Orkiestrą Symfoniczną, Szanghajską Orkiestrą Symfoniczną, Orkiestrą Symfoniczną w Kantonie i Narodową Orkiestrą Symfoniczną na Tajwanie.

Założyciel Budapeszteńskiego Akademickiego Towarzystwa Chóralnego – jednego z najbardziej utytułowanych węgierskich chórów i zwycięzcy wielu międzynarodowych konkursów.

fot. Szilvia Csibi

Małgorzata PAŃKO-EDERY – absolwentka Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Laureatka konkursów wokalnych: m. in. Wykonawstwa Polskiej Pieśni Artystycznej w Warszawie (I nagroda) oraz w Dusznikach Zdroju (I nagroda w kategorii oratoryjno-pieśniarskiej i Grand Prix).

Na scenie Teatru Wielkiego - Opery Narodowej wystąpiła w partii Poliny w Damie pikowej P. Czajkowskiego, Suzuki w Madame Butterfly G. Pucciniego, Jadwigi w Strasznym dworze S. Moniuszki, Olgi w Eugeniuszu Onieginie P. Czajkowskiego, Madelon i Bersi w Andrea Chénier U. Giordano, Margret w Wozzecku A. Berga, III Damy w Czarodziejskim flecie W.A. Mozarta, Zosi w Zabobonie, czyli Krakowiakach i Góralach K. Kurpińskiego, Ciotki Pelagii w Magicznym Doremiku M. Ptaszyńskiej, Rosalie w Przysiędze A. Tansmana, Krystyny w Pasażerce M. Wajnberga, Zofii w Halce S. Moniuszki i Luizy w Diabłach z Loudun K. Pendereckiego.

Artystka była gościnną solistką Łotewskiej Opery Narodowej w Rydze. Zadebiutowała tam rolą Charlotte w Wertherze J. Masseneta, wykonywała również partię Olgi w Eugeniuszu Onieginie oraz tytułową w Carmen G. Bizeta. W Operze Śląskiej w Bytomiu oraz w Operze Bałtyckiej pojawiła się także jako Olga w Eugeniuszu Onieginie. W Opera Nova w Bydgoszczy wykonała partię Jasia w operze Jaś i Małgosia E. Humperdincka. Charlotte w Wertherze oraz Carmen śpiewała również na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu, a w roli III Damy w Czarodziejskim flecie można było ją usłyszeć w Rheinsbergu.

Artystka wykonuje również repertuar oratoryjno-kantatowy oraz pieśniarski, utwory kameralne, jak również IX Symfonię L. van Beethovena, II, III i VIII Symfonię G. Mahlera, Rapsodię na alt J. Brahmsa.

Współpracowała z wieloma znakomitymi reżyserami, takimi jak m.in. Laco Adamik, Achim Freyer, David Pountney, Maciej Prus, Mariusz Treliński, Krzysztof Warlikowski, Andrejs Žagars, Marek Weiss, KeithWarner oraz dyrygentami – Andrzej Boreyko, Gabriel Chmura, Lawrence Foster, Jacek Kaspszyk, Kazimierz Kord, Miguel A. Gomez-Martinez, Marc Minkowski, Grzegorz Nowak, Krzysztof Penderecki, Antoni Wit.

fot. Gail Hadani

POLSKA ORKIESTRA SINFONIA IUVENTUS powstała z inicjatywy Jerzego Semkowa, jednego z najwybitniejszych dyrygentów polskich. Utworzona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na mocy rozporządzenia z 1 października 2007 roku, jest państwową instytucją kultury. Głównym jej celem jest stworzenie młodym muzykom szansy na debiut orkiestrowy i przygotowanie ich do pracy w podobnych zespołach zawodowych. W skład Orkiestry wchodzą najzdolniejsi absolwenci akademii muzycznych, którzy nie ukończyli 30 lat.

Sinfonia Iuventus rozpoczęła działalność artystyczną w czerwcu 2008 roku. Współpracowała z wieloma uznanymi dyrygentami, takimi jak: Jerzy Semkow, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Krzysztof Penderecki, Gabriel Chmura, Antoni Wit, Tadeusz Strugała, John Axelrod, Charles Dutoit, Agnieszka Duczmal, Nicolae Moldoveanu, Juozas Domarkas, Grzegorz Nowak, Jerzy Maksymiuk, Michaił Jurowski, Kirył Karabits, Tadeusz Kozłowski, Andrzej Boreyko, Marek Pijarowski, Mirosław Jacek Błaszczyk, Jerzy Salwarowski, George Tchitchinadze, Evgeny Volynsky, Gerd Schaller, Eugene Tzigane, Massimiliano Caldi, Andriy Yurkevych, Ruben Silva, Paweł Przytocki, Paul Esswood, Piotr Sułkowski, Tadeusz Wojciechowski, Jerzy Swoboda, Monika Wolińska, Marcin Nałęcz-Niesiołowski, Łukasz Borowicz, Marek Moś, Krzysztof Herdzin, Marek Wroniszewski oraz solistami, wśród których byli m.in. Konstanty Andrzej Kulka, Piotr Paleczny, Ivan Monighetti, Zakhar Bron, Krzysztof Jakowicz, Daniel Stabrawa, Paweł Kowalski, Aleksandra Kurzak, Roman Lasocki, Roberto Alagna, Tatiana Szebanowa, Janusz Olejniczak, Jonathan Plowright, Abdel Rahman El Bacha, Eugen Indjic, Krzysztof Jabłoński, Olga Pasiecznik, Jadwiga Rappé, Vadim Repin, Jan Stanienda, Tomasz Strahl, Jakub Haufa, Łukasz Długosz, Alena Baeva, Leszek Możdżer, Yulianna Avdeeva, Bomsori Kim, Agata Szymczewska, Jakub Jakowicz, Piotr Pławner, Patrycja Piekutowska, Łukasz Kuropaczewski, José Torres, Adam Bałdych, Mateusz Smoczyński, Hyuk Lee, Rafał Bartmiński, Iwona Hossa, Piotr Nowacki, Olga Szomańska, Patric Gallois, Michael Lethiec, Claudio Bohorquez, Stathis Karapanos, Alicja Śmietana.

Orkiestra zrealizowała szereg rejestracji płytowych, radiowych oraz telewizyjnych dla Universal Music, CD Accord, DUX, Polskiego Radia, Albany Records, TVP Kultura, Warner Classics. Szczególne miejsce w dyskografii Orkiestry zajmują dwie płyty z repertuarem symfonicznym: Schubert (2008) i Czajkowski (2010), zarejestrowane pod batutą Jerzego Semkowa. Ważną pozycję zajmują w niej również płyty z muzyką Krzysztofa Pendereckiego pod jego dyrekcją – komplet symfonii (2010–2012) oraz płyty z koncertami solowymi (2014–2023). Wybrane wydawnictwa z tej serii zostały uhonorowane wyróżnieniami, m.in. nagrodą International Classical Music Award (2014 i 2016), nagrodą muzyczną Fryderyk w kategorii Album Roku – Muzyka Koncertująca (2021). W repertuarze utrwalonym przez Orkiestrę na płytach znajduje się także muzyka wielu innych polskich kompozytorów, m.in.: Fryderyka Chopina, Grażyny Bacewicz, Zygmunta Stojowskiego, Józefa Kofflera, Karola Kurpińskiego, Romana Palestra, Henryka Wieniawskiego, Mikołaja Góreckiego, Krzysztofa Meyera, Stanisława Moryto, Romana Statkowskiego, Antoniego Szałowskiego, Piotra Mossa.

Orkiestra występowała na wielu estradach koncertowych oraz podczas licznych festiwali w Polsce i za granicą: w Austrii (Musikverein), Chinach (National Grand Theater), Francji (Grand Auditorium UNESCO, Palais de la Musique et des Congrès), Hiszpanii (Auditorio Nacional de Música), Niemczech (Konzerthaus Berlin Gendarmenmarkt), Portugalii (Grande Auditório), Włoszech, Szwajcarii, Litwie i Ukrainie.

Od kwietnia 2009 roku Orkiestra jest członkiem Europejskiej Federacji Narodowych Orkiestr Młodzieżowych, a od września 2018 roku Zrzeszenia Filharmonii Polskich. W latach 2013-2020 honorowym patronem artystycznym orkiestry był Krzysztof Penderecki. W październiku 2018 Orkiestra oficjalnie przyjęła imię Jerzego Semkowa. fot. Piotr Banasik

www.sinfoniaiuventus.pl