Wykonawcy:
Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
José Miguel Pérez-Sierra – dyrygent
Repertuar:
Gustav Mahler - IX Symfonia D-dur
Gustav Mahler: symfonia jako budowanie świata
Niewielu kompozytorów przekroczyło barierę dziewięciu symfonii, symbolicznie ustanowioną przez Ludwiga van Beethovena. „Klątwę” udało się przełamać Gustavowi Mahlerowi, który Dziewiątą symfonię D-dur ukończył, ale kolejnej – Dziesiątej – już nie. Mahlerowska twórczość wieńczy drogę europejskiej symfoniki prowadzącą od Josepha Haydna do wiedeńskiej secesji, a zarazem otwiera ją na nowe horyzonty. Słowa kompozytora, że symfonia znaczy dla niego budowanie świata środkami wszelkich dostępnych technik stały się dla generacji kolejnych twórców znakiem i wyrocznią.
Dziewiątą Mahlera określano łabędzim śpiewem kompozytora, zwracano uwagę na ton melancholijny muzyki, związany ze świadomością przemijania oraz interpretowano w kategoriach uczuć metafizycznych. W jej rękopisie kilka razy występuje słowo „Lebewohl” („pożegnanie”). Symfonia reprezentuje sobą, co prawda, cykl czteroczęściowy, ale o odwróconym porządku: jej ogniwa skrajne – Andante comodo oraz Adagio – przynoszą muzykę spowolnioną, refleksyjną, uduchowioną. Z kolei ogniwa środkowe – Ländler i Rondo-Burleska – wnoszą energię rytmu i odcienie ironii. Cechą charakterystyczną Mahlerowskiego stylu jest barwna polifonika orkiestrowa: kompozytor powtarzał, że interesuje go przede wszystkim kontrapunkt – tworzenie faktury z nakładających się linii-melodii czy prowadzenie dialogów instrumentów jak w secesyjnej arabesce. Kreowany świat przenika topos marsza, wpisany w kondycję kultury jako wyraz ludzkiego życia. Powiększając obsadę orkiestrową i wydłużając czas trwania dzieła (ok. 90 minut muzyki), Mahler stosuje też kameralizację brzmienia i z symfonicznego tutti wyróżnia instrumenty niczym „mowne” głosy.
José Miguel PÉREZ-SIERRA – dyrektor muzyczny Teatro de La Zarzuela w Madrycie, dyrektor muzyczny i artystyczny Royal Opera Festival w Krakowie oraz pierwszy dyrygent gościnny Ópera de A Coruña – jest jednym z czołowych dyrygentów swojego pokolenia. Urodzony w Madrycie, zyskał międzynarodową sławę w 2006 roku, dyrygując operą Il viaggio a Reims na Rossini Opera Festival w Pesaro (Włochy). Kształcił się pod okiem takich mistrzów jak Gabriele Ferro, Gianluigi Gelmetti, Colin Metters, Alberto Zedda i Lorin Maazel. Zadebiutował w 2005 roku z Orquesta Sinfónica de Galicia i od tego czasu regularnie występuje jako dyrygent gościnny m.in. w Teatro Real i Teatro de la Zarzuela w Madrycie, Palau de les Arts w Walencji, Gran Teatre del Liceu w Barcelonie, ABAO Bilbao Ópera, Ópera de Oviedo, Ópera de Las Palmas, Ópera de Tenerife, Opéra de Marseille, Théâtre des Champs-Elysées w Paryżu, Opéra de Montréal, Teatro Municipal w Santiago de Chile, Royal Opera Festival w Krakowie, Rossini in Wildbad Festival w Niemczech, Teatro San Carlo w Neapolu, Festival Puccini w Torre del Lago, Opéra de Massy i Opéra-Théâtre w Metz (Francja), oraz w wielu innych teatrach.
W sezonie 2024–2025 Maestro Pérez-Sierra poprowadzi La bohème w Ópera de A Coruña; Marinę w Teatro de la Zarzuela; La verbena de la Paloma w Palau de les Arts w Walencji; Marię Stuartę w Teatro Real; Turandot w Theater Basel; Normę w Opéra National du Capitole w Tuluzie; IX Symfonię Mahlera z Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej; La tabernera del Puerto w Teatro de la Zarzuela oraz w Filharmonii Krakowskiej; a także Pierre de Médicis (Poniatowski) i La Cenerentola na Royal Opera Festival w Krakowie oraz podczas Rossini in Wildbad Festival w Niemczech.
Do najważniejszych wydarzeń ostatnich sezonów należą: I puritani, L’elisir d’amore, Maria Stuarda, Lucrezia Borgia, La sonnambula i Il barbiere di Siviglia w ABAO Bilbao Ópera; La cenerentola w Montrealu; Turandot, L’elisir d’amore, Aida i La bohème w Las Palmas; Samson et Dalila na Teneryfie; dwa koncerty Rossiniego w Théâtre des Champs-Élysées w Paryżu; Il signor Bruschino, Armida, La scala di seta, Matilde di Shabran, L’equivoco stravagante, Aureliano in Palmira, Messa di Gloria i L’italiana in Algeri podczas Rossini in Wildbad Festival, gdzie w 2024 roku otrzymał nagrodę „Rossini in Cima” za dekadę pracy przy operach Rossiniego w tym niemieckim festiwalu; Il signor Bruschino, Armida, La scala di seta, El barberillo de Lavapiés, Luisa Fernanda, Messa di Gloria i L’italiana in Algeri podczas Royal Opera Festival w Krakowie; Il turco in Italia, La cenerentola, Il barbiere di Siviglia i L’italiana in Algeri w Ópera Nacional de Chile; La donna del lago, Armida i Les Huguenots w Opéra de Marseille; Rigoletto i Dialogues des carmélites w Opéra de Massy pod Paryżem; Carmen, Tosca, Il trittico, Il turco in Italia, El amor brujo i La vida breve w Ópera de Metz; Les pêcheurs de perles, Il tabarro i Gianni Schicchi w Ópera de Oviedo; Don Fernando el Emplazado (Zubiaurre), Viva la Mamma! oraz koncert galowy Międzynarodowych Nagród Operowych w Teatro Real w Madrycie; Pagliacci, Norma, Aida i La bohème w Ópera de A Coruña; Carmen z Orchestre Philharmonique du Luxembourg; Requiem Verdiego z Orkiestrą i Chórem Teatro Real; Madama Butterfly w Teatro Coccia w Novarze; VI Symfonię Mahlera z Filharmonią w Maladze; La verbena de la paloma w Teatro de la Zarzuela; Luisa Fernanda z Orkiestrą i Chórem Filharmonii Krakowskiej; oraz Carmen Bizeta podczas Quincena Musical w San Sebastián (Hiszpania).
Ponadto prowadził koncerty z takimi artystami jak Lise Davidsen (Teatro Real, Ópera de A Coruña, Turku Music Festival w Finlandii i Opera Narodowa w Bukareszcie), Mariella Devia (Teatro Real, Ópera de A Coruña, Teatro San Carlo w Neapolu) i Roberto Alagna (Ópera de A Coruña).
Dyskografia José Miguela Péreza-Sierry obejmuje m.in.: monograficzną płytę z utworami Illarramendiego (Symfonie nr 4 i 9) z Euskadi Symphony Orchestra (Sony), recital z mezzosopranistką Marianną Pizzolato (Naxos), opery Adelson e Salvini Belliniego (Bongiovanni), Ricciardo e Zoraïde, Matilde di Shabran, Aureliano in Palmira, L’equivoco stravagante, La scala di seta i Armida Rossiniego (Naxos), Manon Lescaut na DVD z Teatro Massimo Bellini w Katanii (Unitel), a także album z barytonem Vittorio Prato z repertuarem belcanto (Illiria).
fot. Ofelia Matos