Wykonawcy:

Inauguracja 79. sezonu artystycznego
Inauguracja Festiwalu 

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Alexander Humala – dyrygent

Tymoteusz Bies – fortepian

Iwona Hossa – sopran

Anna Lubańska – mezzosopran

Rafał Bartmiński – tenor

Piotr Nowacki – bas

Piotr Piwko – chórmistrz

Repertuar:

Henryk Mikołaj Górecki – Trzy tańce op. 34 na orkiestrę

Karol Szymanowski – IV Symfonia Koncertująca op. 60 *

* * *   (przerwa ok. 30 min.)
Krzysztof Penderecki – Te Deum 

* Wydawcą IV Symfonii Koncertującej Karola Szymanowskiego jest Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Alexander HUMALA - studiował dyrygenturę chóralną w Białoruskiej Państwowej Akademii Muzycznej w Mińsku i dyrygenturę symfoniczną w Konserwatorium w Rotterdamie. Wiedzę pogłębiał na kursach mistrzowskich pod kierunkiem takich nauczycieli, jak Collin Metters, Neeme Järvi, Jorma Panula.

Zadebiutował w 2003 roku z orkiestrą kameralną Białoruskiej Akademii Muzycznej. W tym samym roku wystąpił z Orkiestrą Symfoniczną Młoda Białoruś, po czym odnotował debiut międzynarodowy z Litewską Państwową Orkiestrą Symfoniczną i został zaproszony do występów gościnnych z włoską Orchestra Giovanile della Saccisica.

W latach 2009 i 2012 w ramach programu stypendialnego „Gaude Polonia” odbył staże dyrygenckie w Operze Wrocławskiej i Filharmonii Narodowej w Warszawie, 2014–2016 był asystentem dyrygenta w Narodowej Orkiestrze Polskiego Radia w Katowicach, 2013–2019 głównym dyrygentem białoruskiego zespołu Capella Sonorus. Od roku 2017 do 2021 dyrygent Rosyjskiej Narodowej Orkiestry Filharmonicznej.

Współpracował m.in. z Orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie, Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, Orkiestrą Symfoniczna z Hajfy, Lotewską Narodową Filharmonia, Orkiestra Symfoniczna z Trondheim i in. Był asystentem Martyna Brabbinsa przy wystawieniu opery Dog’s Heart Alexandra Raskatova w Operze w Lyonie.

Występował podczas Festiwalu w Lucernie (2012, z Orkiestrą Festiwalową Akademii w Lucernie pod kierunkiem Pétera Eötvösa), Letniego Festiwalu w Pärnu (2011, St Magnus International Festival na Orkadach (2011), gdzie pracował z takimi zespołami, jak Scottish Chamber Orchestra i London Sinfonietta. W 2014 roku był asystentem Lorina Maazela na Castleton Festival. W 2007 roku, jako dyrektor muzyczny Mińskiej Orkiestry Festiwalowej, sam zorganizował kilka festiwali, m.in. muzyki barokowej, poświęcony A. Vivaldiemu, oraz muzyki współczesnej, dedykowany młodym kompozytorom białoruskim i europejskim.

Występował z wieloma wybitnymi solistami, takimi jak Boris Berezowsky, Rosanne Philippens, Marc Coppey, Geneviève Strosser, Urszula Kryger, Szymon Nehring i inni. Dyrygował podczas koncertów z udziałem światowej rangi solistów jazzowych, jak m.in. Chick Corea, Brandford Marsalis, Arturo Sandoval, Adam Makowicz czy Jamie Cullum.

Laureat I nagrody na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. J. Vitola w Rydze w 2009 roku, gdzie wystąpił z Łotewską Państwową Akademicką Orkiestrą Symfoniczną oraz Łotewskim Chórem Narodowym i Chórem Radiowym. Podczas Międzynarodowego Turnieju Dyrygentury Chóralnej W stronę polifonii w 2011 roku we Wrocławiu, oprócz I nagrody zdobył wszystkie nagrody dodatkowe (nagrodę publiczności, nagrody specjalne ambasad włoskiej i niemieckiej, nagrodę specjalną za najlepszą interpretację polskiej muzyki).

Od sezonu 2021/2022 jest Dyrektorem Artystycznym Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.

Tymoteusz BIES - rocznik '95. Polski pianista, kompozytor i producent muzyczny. Urodził się i mieszka w Mikołowie. Absolwent Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach, gdzie studiował pod kierunkiem prof. Zbigniewa Raubo; w 2019 roku został uhonorowany tytułem Primus Inter Pares dla najlepszego absolwenta katowickiej Alma Mater.

 Zwycięzca Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. K. Szymanowskiego, a także laureat licznych konkursów pianistycznych. Od czasu debiutu w wieku 8 lat prowadzi aktywną działalność koncertową, występując z recitalami w Europie, Ameryce Północnej i Azji. Koncertował u boku wielu orkiestr, współpracując z uznanymi dyrygentami, wśród których znajdują się m. in. Mo. Domarkas, Mo. Foster, czy Mo. Bringuier.

 Wydał trzy albumy studyjne, zawierające dzieła solowe i kameralne Debussy’ego, Mozarta, Schuberta, Chopina, Szymanowskiego, Pendereckiego, Poulenca i Weinberga.

 W sezonie artystycznym 2020/2021 oraz 2021/2022 był artystą-rezydentem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach.

 Aktywnie udziela się także na polu produkcji muzycznej i kompozycji, tworząc muzykę m. in. do filmów Powrót Giganta (2016), Autsajder, (2018) czy Wolfelsgrund (2022).

 Artysta jest reprezentowany przez Stowarzyszenie Ludwiga van Beethovena.

Iwona HOSSA – zaliczana do czołowych sopranistek swojego pokolenia. Absolwentka Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu, którą ukończyła z wyróżnieniem w klasie Ewy Wdowickiej (1998).

W 1995 otrzymała stypendium Ministra Kultury i Sztuki, a w 1998 Stypendium dla Młodych Twórców Poznańskiego Środowiska Artystycznego, przyznawane przez Kapitułę Nagrody Artystycznej miasta Poznania.

Laureatka Grand Prix i Złotego Medalu na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Marii Callas w Atenach, III nagrody oraz specjalnej Nagrody Mozartowskiej na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Ady Sari w Nowym Sączu, a także Konkursu Finalistów Międzynarodowych Konkursów Wokalnych „Orfeo” w Hanowerze. Zdobyła Bursztynowy Pierścień za rolę Konstancji w Uprowadzeniu z seraju W.A. Mozarta, Medal Młodej Sztuki za osiągnięcia na scenach operowych, Nagrodę im. A. Hiolskiego za rolę Hanny w Strasznym Dworze S. Moniuszki w Teatrze Wielkim–Operze Narodowej.

Zadebiutowała partią Violetty w Traviacie G. Verdiego w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w tym samym roku zostając solistką tej sceny. Jako solistka związana jest również z Teatrem Wielkim–Operą Narodową w Warszawie. Współpracuje z wieloma teatrami operowymi i orkiestrami symfonicznymi w Polsce i za granicą.

Występowała pod batutą takich dyrygentów, jak David Lloyd-Jones, David Agler, Maurizio Benini, Gabriel Chmura, Charles Dutoit, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Jacek Kaspszyk, Jerzy Maksymiuk, John Neschling, Grzegorz Nowak, Krzysztof Penderecki, Stanisław Skrowaczewski, Antoni Wit. Brała udział w prestiżowych festiwalach, m.in. w Wratislavia Cantans, Festiwalu Operowym w Bydgoszczy, Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Sacrum Profanum, festiwalu operowym w Carcassonne we Francji, Wexford Opera Festival w Irlandii, Festiwalu Rossiniego w Pesaro.

W repertuarze artystki znajduje się kilkadziesiąt partii operowych w takich dziełach, jak m.in. W.A. Mozarta Uprowadzenie z Seraju, Don Giovanni, Così fan tutte, S. Moniuszki Straszny dwór, Verbum nobile, G. Rossiniego Cyrulik sewilski, G. Verdiego Traviata, Rigoletto, Un giorno di regno, G. Donizettiego Don Pasquale, Łucja z Lammermoor, G. Pucciniego Turandot, a także operetkowych oraz oratoryjno – kantatowych, a obejmuje on muzykę od baroku (Bach, Haendel, Vivaldi) do współczesności (Penderecki, Kilar, Górecki). Posiada również bogaty repertuar pieśniowy. Dokonała wielu prawykonań utworów polskiej muzyki współczesnej, m.in. W. Kilara, J. Maksymiuka, M. Jasińskiego i P. Serafińskiego. Na swoim koncie ma liczne nagrania płytowe, m.in. Stabat Mater i Litania do Marii Panny K. Szymanowskiego (nominowana do nagrody Grammy 2009). Nagrała także album z muzyką Krzysztofa Pendereckiego (Siedem Bram Jerozolimy i Lieder der Vergänglichkeit) oraz DVD z Passio et Mors Domini Nostri secundum Lucam K. Pendereckiego w reżyserii Grzegorza Jarzyny.

Anna LUBAŃSKA – ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopinaw Warszawie w klasie Krystyny Szostek--Radkowej (1994). Już podczas studiówwiele koncertowała w kraju i za granicą (Francja, Niemcy, Monako, Szwajcaria).

Jest laureatką Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Ady Sari w Nowym Sączu, a także konkursów w Paryżu (1994) i Brukseli (Konkurs Królowej Elżbiety, 1996).

W 1993 roku związała się na stałe z Teatrem Wielkim - Operą Narodową w Warszawie. Współpracowała z Warszawską Operą Kameralną, Państwową Operą Śląską w Bytomiu, Operą w Krakowie i w Poznaniu. Śpiewała na estradach filharmonicznych Warszawy, Białegostoku, Krakowa, Katowic, Lublina, Opola i Szczecina.

Artystka wykonuje także repertuar kameralny i oratoryjno-kantatowy. Jest cenioną interpretatorką pieśni. Jej repertuar obejmuje utwory takich kompozytorów, jak Schubert, Schumann, Brahms, R. Strauss, Schönberg, Mahler, Moniuszko, Karłowicz, Szymanowski, Poulenc, Berlioz, Fauré, Debussy, Ravel, de Falla, Czajkowski i Szostakowicz.

Współpracowała z wieloma znakomitymi dyrygentami i solistami, takimi jak Jerzy Maksymiuk, Kazimierz Kord, Jacek Kaspszyk, Marc Minkowski, Jan Krenz, Stanisław Skrowaczewski, Placido Domingo, Edita Gruberova. Ma w swoim dorobku m.in. kompletne rejestracje studyjne Strasznego dworu S. Moniuszki, wydane przez EMI, i Ubu Rex K. Pendereckiego, oba zrealizowane z zespołem Teatru Wielkiego - Opery Narodowej pod batutą Jacka Kaspszyka. Dokonała wielu nagrań dla PolskiegoRadia i Telewizji Polskiej.

Rafał BARTMIŃSKI – absolwent wydziału wokalno-aktorskiego Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie Eugeniusza Sąsiadka.

Laureat III miejsca na Konkursu Wokalnym im. Ady Sarii w Nowym Sączu w 2001 roku (III nagroda, IV Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. St. Moniuszki w Warszawie w …… („najbardziej obiecujący polski tenor”) oraz VI edycji tegoż konkursu w 2007 (II nagroda i 11 nagród pozaregulaminowe, 2007), Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. S. Moniuszki (II nagroda oraz jeden z Six Best Opera Singers of 2012).

Jeszcze w trakcie studiów rozpoczął intensywną działalność koncertową (Msza h-moll, Magnificat J.S. Bacha, Requiem W.A. Mozarta). Na scenie operowej zadebiutował partią Leńskiego w Eugeniuszu Onieginie P. Czajkowskiego w Teatrze Wielkim–Operze Narodowej w Warszawie (TW–ON) w 2002 roku. Od tego roku stale współpracuje z TW–ON, gdzie wykonywał główne role tenorowe w: W krainie czarodziejskiego fletu z muzyką W.A. Mozarta, Halce S. Moniuszki pod dyr. Marca Minkowskiego, Strasznym dworze Moniuszki, Nabucco G. Verdiego, Katii Kabanowej L. Janačka, Madama Butterfly G. Pucciniego, Curlev River B. Brittena, Wozzecku A. Berga. Z zespołem TW–ON koncertował m.in. w Sadler’s Wells w Londynie, Operze w Wilnie, na festiwalu Peralada w Hiszpanii i podczas tournée po Japonii. W 2003 i 2005 roku z zespołem Opery Polskiej odbył tournée po Niemczech, Austrii, Szwajcarii, śpiewając partię Tamina w Czarodziejskim flecie, którą w 2005 roku zadebiutował na deskach Teatru Wielkiego w Poznaniu. Od 2006 regularnie występuje także w Operze Wrocławskiej. W 2009 roku zadebiutował w Teatrze Bolszoj w Moskwie jako Tamburmajor w Wozzecku Berga, a także w Operze Krakowskiej jako Don Ottavio w Don Giovannim Mozarta. Jako Wacław w Marii R. Statkowskiego wystąpił w ramach Wexford Opera Festival, a w rol Pasterza w Królu Rogerze Szymanowskiego w Operze Wrocławskiej, Operze Wiesbaden, Teatro Real w Madrycie, Opéra Bastille w Paryżu, Opernhaus Wuppertal). Ma w repertuarze ponadto główne partie w Napoju miłosnym Donizettiego, Królu Rogerze Szymanowskiego, Raju utraconym Pendereckiego, Słowiku Strawińskiego, Carmen Bizeta. W 2013 roku wystąpił podczas inauguracji nowej Opery Białostockiej w Strasznym dworze Moniuszki.

Artysta występuje regularnie także w repertuarze koncertowym. Śpiewał w Te Deum, Kosmogonii i Credo K. Pendereckiego (nagrania płytowe z Filharmonią Narodową pod dyr. Antoniego Wita), Siedmiu Bramach Jerozolimy, Polskim Requiem (z MDR-Sinfonieorchester w Lipsku, Izraelską Orkiestrą Filharmoniczną w Tel Awiwie, Hajfie, Jerozolimie). W 2013 roku wystąpił w Credo Pendereckiego pod batutą Walerija Giergijewa na Jubileuszowej Gali z okazji 80. urodzin kompozytora.

Śpiewał m.in. w Messa di Requiem Verdiego (International Sacred Music w Rydze, Ljubljana Festival), VIII Symfonii Mahlera (The Israel Symphony Orchestra Rishon LeZion, dyr. Noam Sheriff), Harnasiach Szymanowskiego (Théâtre du Châtelet, Paryż), Missa solemnis Beethovena (NOSPR, dyr. Jerzy Semkow), IX Symfonii Beethovena (Filharmonia Narodowa w Warszawie, dyr. Stanisław Skrowaczewski), Mesjaszu Haendela, u boku Emmy Kirkby i Michaela Chance’a, III symfonii Pieśń o nocy Szymanowskiego (Filharmonia Narodowa pod dyr. A. Wita, nagranie DVD), z Sinfonieorchester des Bayreischen Rudfunks w Monachium i Kolonii pod batutą Marissa Jansonsa (nagranie CD) oraz z Orquesta Sinfónica de RTVE w Madrycie pod dyrekcją Hannu Lintu.

Współpracuje m.in. z Filharmonią Narodową, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach (NOSPR), Polską Orkiestrą Radiową, Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej, Sinfonią Varsovią oraz Filharmonią Krakowską oraz ze znakomitymi dyrygentami, takimi jak Łukasz Borowicz, Gabriel Chmura, Teodor Currentzis, José Maria Florêncio, Miguel Gómez Martínez, Tomáš Hanus, Jacek Kaspszyk, Wojciech Michniewski, Ewa Michnik, Marc Minkowski, Andrzej Straszyński, Tadeusz Wojciechowski, Alberto Zedda.

Występował pod batutą znakomitych dyrygentów jak: Gabriel Chmura, Teodor Currentzis, Miguel Gomez-Martinez, Tomas Hanus, Mariss Jansons, Jacek Kasprzyk, Hannu Lintu, Marc Minkowski, Tadeusz Wojciechowski, Krzysztof Penderecki, Andrzej Straszyński, Antoni Wit, Tadeusz Wojciechowski oraz Alberto Zedda, a także współpracował z reżyserami: David Alden, Dmitri Tcherniakov, MariuszTreliński, Jakob Messer, Michał Znaniecki, Krzysztof Warlikowski, Tomasz Konina, Andrzej Domalik, Krzysztof Zanussi, Krystyna Janda. Dokonał wielu nagrań płytowych: "8 symfonia Kwiaty Polskie"- Mieczysław Weinberg, "Credo", "Kosmogonia"- Krzysztof Penderecki (orkiestra i chór Filharmonii Narodowej dyr. Antoni Wit), "Msze"- Stanisław Moniuszko (chór Filharmonii Narodowej dyr. Henryk Wojnarowski, nagroda Fryderyk 2009), "Psaumes"- Aleksander Tansman, "Vocal- Instrumental Works"- Witold Lutosławski (orkiestra i chór Filharmonii Łódzkiej dyr. Daniel Raiskin), "Falstaff"- Giuseppe Verdi, "Monbar czyli flibustierowie"- Ignacy Feliks Dobrzyński ( Polska Orkiestra Radiowa, Chór Polskiego Radia dyr. Łukasz Borowicz), "Missa Solemnis ex B"-Maksymilian Koperski (Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Chór Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II dyr. Marcin Nałęcz- Niesiołowski), "Oratorio la morte di San Filippo Neri"- Pasquale Anfossi (orkiestra Sinfonia Viva, Poznański Chór Kameralny, nagroda międzynarodowa Złoty Orfeusz 2015).

Piotr NOWACKI – absolwent Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi w klasie śpiewu Włodzimierza Zalewskiego.

Laureat Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. S. Moniuszki w Warszawie (I nagroda), Konkursu Wokalnego w Kudowie (I nagroda), Konkursu Wokalistyki Operowej im. A. Didura w Bytomiu (III nagroda), Konkursu im. J. Kiepury w Krynicy (I nagroda), Konkursu im. L. Pavarottiego w Filadelfii w 1989, a także finalista International Hans Gabor Belvedere Singing Competition w Wiedniu.

Współpracował z najznamienitszymi scenami operowymi w kraju i na świecie, m.in. w Łodzi, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku, Mediolanie, Brukseli, Monachium, Antwerpii, Bolonii, Wenecji. Jeszcze jako student został solistą Teatru Wielkiego w Łodzi (debiut w partii Bonzy w Madama Butterfly G. Pucciniego), gdzie występował do roku 2005. Od 1998 jest solistą Teatru Wielkiego–Opery Narodowej w Warszawie. W swoim repertuarze posiada m.in. partie z oper: Borys Godunow M. Musorgskiego, Eugeniusz Oniegin P. Czajkowskiego, Dimitrij A. Dvořáka, Powrót Ulissesa do ojczyzny C. Monteverdiego, Tosca, Manon Lescaut G. Pucciniego, Kawaler srebrnej róży R. Straussa, Lombardczycy, Rigoletto, Aida, Otello G. Verdiego, Parsifal R. Wagnera, Straszny dwór i Halka S. Moniuszki, Król Roger K. Szymanowskiego, Potępienie Fausta H. Berlioza, Don Giovanni i Wesele Figara W.A. Mozarta, Dama pikowa P. Czajkowskiego, Wozzeck A. Berga, Gwałt na Lukrecji B. Brittena, Pimpinone, albo nierówne małżeństwo G.Ph. Telemanna.

W roku 1987 zadebiutował na scenie Teatro alla Scala w roli tytułowej w operze N. Rimskiego-Korsakowa Bajka o carze Sałtanie, a w roku 1898 w Lyric Opera w Filadelfii jako Wurm w operze Luisa Miller G. Verdiego, u boku Luciana Pavarottiego. Występował na deskach tak znakomitych teatrów jak Théâtre de la Monnaie w Brukseli, Teatro La Fenice w Wenecji, Bayerische Staatsoper w Monachium, Opera Flamandzka w Antwerpii, Volksoper w Wiedniu (Mefisto w Fauście Gounoda, 1998), w teatrach operowych w Waszyngtonie, Bolonii, Wexford, Wiesbaden i innych.

Piotr Nowacki jest również znakomitym śpiewakiem oratoryjnym. Jego repertuar obejmuje dzieła od romantycznych po współczesne. Wielokrotnie uczestniczył w wykonaniach dzieł Krzysztofa Pendereckiego (Polskie Requiem, Pasja według św. Łukasza, Te Deum, Siedem bram Jerozolimy). Brał udział w prestiżowych festiwalach muzycznych w Edynburgu, Granadzie, Festiwalu im. P. Casalsa w Puerto Rico.

Występował z takimi dyrygentami jak: Vladimir Fedoseyev, John Neschling, Giennadij Rożdiestwienski, Nello Santi, Jerzy Semkow, Stanisław Skrowaczewski.

Kultura jako wartość

„Pokolenie 1933”. Henryk Mikołaj Górecki i Krzysztof Penderecki. W tym roku obchodzimy 90. rocznicę urodzin tych twórców, którzy znacząco zmienili oblicze muzyki, nie tylko polskiej. Do dziedzictwa Karola Szymanowskiego dochodzili drogami różnymi: Górecki – od razu, wielbiąc autora Harnasiów; Penderecki – powoli: od negacji do akceptacji. Dla całej „trójcy”, Szymanowskiego, Góreckiego i Pendereckiego, kultura była wartością. Jedną z najwyższych.

Górecki. W tanecznym żywiole

Trzy tańce op. 34 na orkiestrę Henryka Mikołaja Góreckiego ukończone zostały w roku 1973 i dedykowane Antoniemu Szafrankowi oraz Filharmonii Rybnickiej. Bracia Szafrankowie – skrzypek Antoni i pianista Karol – byli założycielami szkoły muzycznej w Rybniku, w której uczył się kompozytor. W muzyce Tańców, podszytych ludowością, do głosu dochodzi tak charakterystyczna dla indywidualnego stylu Góreckiego redukcja materiału dźwiękowego i uporczywa powtarzalność motywów, silnie oddziałująca na słuchaczy.

Szymanowski. Fortepian – symfonicznie 

Miał być koncert fortepianowy, a powstała Symfonia Koncertująca op. 60. Niezależnie od symfonicznego tytułu, solista-pianista potraktowany został przez Karola Szymanowskiego pierwszoplanowo. Kompozycji najbliżej zatem do gatunku koncertu w romantycznym wydaniu symfonicznym: zwracano na to uwagę już po poznańskiej premierze 9 października 1932 roku. Ludowe barbaryzmy, obecne w muzyce, odsyłające do baletu Harnasie i kultury Podhala, spotykają się tu ze śpiewnością. IV Symfonia Koncertująca, dedykowana Arturowi Rubinsteinowi, wpisała się w nurt XX-wiecznego witalizmu. 

Penderecki. Muzyka jako przesłanie 

Te Deum na głosy solowe, chór i orkiestrę Krzysztofa Pendereckiego powstało z inspiracji wyborem papieża Polaka i dedykowane zostało Janowi Pawłowi II. Kompozytor wykorzystał tekst łacińskiego hymnu – pochwalnego, błagalnego i dziękczynnego w przesłaniu. Narracja muzyki znajduje zwieńczenie w końcowym śpiewie In te, Domine, speravi (‘w Tobie, Panie, pokładam nadzieję’). W momencie kulminacyjnym dramaturgii odzywa się – na sposób cichy i prosty – pieśń Boże, coś Polskę. W czasach Solidarności, a Penderecki ukończył Te Deum w roku 1980, przed polskim Sierpniem, śpiewano ją ze słowami „Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie”. Muzyka przynosi połączenie nowego z dawnym: już od Pasji według św. Łukasza z roku 1966 kompozytor, jak sam wyjawił, zaczął otwierać drzwi za sobą. 

Małgorzata Janicka-Słysz