Wykonawcy:

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej

Sergey Smbatyan – dyrygent

Joanna Konarzewska – skrzypce

Repertuar:

Próby poszukiwania źródeł geniuszu są tak stare, jak związki muzyki i medycyny. Błyskotliwy talent A. Chaczaturiana żywo interesował naukowców, dlatego po śmierci kompozytora frenolodzy starali się odnaleźć zależności pomiędzy budową centralnej części jego ośrodkowego układu nerwowego a przejawami geniuszu. Międzynarodową sławę zapewnił mu m.in. Koncert skrzypcowy d-moll, skomponowany latem 1940 roku w Starej Russie i zadedykowany D. Ojstrachowi. Premierowe wykonanie dzieła odbyło się jesienią tego samego roku w Moskwie. Nowe dzieło Chaczaturiana przywitano gorącymi brawami, a wkrótce Koncert stał się tak popularny, że w stacjach radiowych emitowano go jako utwór propagandowy, podnoszący na duchu naród radziecki podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.

Wiele, wiele lat wcześniej, z podobną myślą o „pokrzepieniu ludzkich serc”, L. van Beethoven zaczynał komponować III Symfonię Es-dur. Planował zadedykować ją Bonapartemu, ale gdy Europę obiegła wieść o koronacji Napoleona na cesarza, zmienił zdanie i zniszczył zawierającą dedykację stronę tytułową. Eroica powstała w latach 1802-04 w miasteczku Heiligenstadt pod Wiedniem, Beethoven nieubłaganie tracił już wtedy słuch. Co ciekawe, według niektórych naukowców specyfika rytmiki jego genialnej muzyki mogła pochodzić z nieregularności bicia serca, na co mógł być szczególnie wyczulony właśnie z powodu głuchoty. Publiczna premiera III Symfonii odbyła się w kwietniu 1805 roku w Wiedniu, pod batutą kompozytora.

Dorota Staszkiewicz

Sergey SMBATYAN – dyrektor artystyczny i główny dyrygent Armeńskiej Państwowej Orkiestry Symfonicznej oraz główny dyrygent Orkiestry Filharmonii Maltańskiej. Będąc zagorzałym popularyzatorem muzyki klasycznej, Sergey Smbatyan zaangażowany jest w wiele międzynarodowych projektów i wkłada duży wysiłek w „odmłodzenie” odbiorców muzyki klasycznej, a także w promocję współczesnej muzyki poważnej na całym świecie.

Urodzony w rodzinie muzyków, Sergey Smbatyan stawiał pierwsze kroki w świecie muzyki klasycznej pod okiem swojej babci Tatyany Hayrapetyan, wybitnej nauczycielki gry na skrzypcach, następnie kształcił się w Państwowym Konserwatorium Komitas w Erywaniu oraz w Moskiewskim Konserwatorium Państwowym im. Czajkowskiego. Od 2012 roku swoje umiejętności doskonalił w Royal Academy of Music, gdzie studiował pod kierunkiem Sir Colina Davisa. Również studia pod kierunkiem Riccardo Mutiego i Valery'ego Gergieva miały znaczący wpływ na jego karierę dyrygencką.

Kariera dyrygencka Sergeya Smbatyana nabrała rozpędu podczas jego debiutanckiego występu z Londyńską Orkiestrą Symfoniczną na Zamku Windsor, pod patronatem księcia Karola, a obecnie JKM Karola III. Imponujący sukces tego koncertu doprowadził do kolejnego zaproszenia, w ramach którego artysta poprowadził zespół Philharmonia Orchestra w Pałacu Buckingham.

Jego międzynarodowe zaangażowanie jako dyrygenta i szczególne zainteresowanie współczesną muzyką klasyczną doprowadziło go do współpracy z uznanymi na całym świecie kompozytorami, takimi jak Krzysztof Penderecki, Tigran Mansuryan, Arvo Pärt, Gia Kancheli i wielu innych. Wśród takich znaczących przedsięwzięć znalazły się zakrojone na szeroką skalę projekty z udziałem Johna Malkovicha w kilku krajach Ameryki Łacińskiej i Azji. Hollywoodzki aktor, prowadzony przez Sergeya Smbatyana, przy akompaniamencie Armeńskiej Państwowej Orkiestry Symfonicznej, zaprezentował w Erywaniu wyjątkowy program muzyczny, obejmujący odczytanie fragmentów Księgi Lamentacji średniowiecznego ormiańskiego poety św. Grzegorza z Nareku.

Jest dyrektorem artystycznym wielu festiwali muzycznych, a także Międzynarodowego Konkursu im. Chaczaturiana, w którym z jego inicjatywy wprowadzono kategorię dyrygentury. Wśród festiwali zainicjowanych przez artystę znajduje się Międzynarodowy Festiwal im. Chaczaturiana, który ma na celu podtrzymanie spuścizny Arama Chaczaturiana i innych słynnych ormiańskich kompozytorów, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Armenia, który gości światowej sławy wirtuozów występujących w Armenii, a także Festiwal Muzyki Współczesnej im. Pendereckiego, który prezentuje dzieła legendarnych współczesnych kompozytorów.

Jest założycielem fundacji Music for Future Foundation (M4FF), której celem jest odkrywanie młodych, utalentowanych muzyków i wspieranie ich kariery. Dąży do wspierania innowacyjnego podejścia do tworzenia muzyki klasycznej, konsekwentnie poszukując kreatywnych pomysłów i rozwiązań w realizacji różnych projektów. Podczas ceremonii otwarcia WCIT 2019, największego kongresu IT dla innowatorów i przedsiębiorców, który odbywa się w Armenii, międzynarodowa orkiestra wykonała pod jego batutą utwór muzyczny skomponowany w czasie rzeczywistym przez sztuczną inteligencję.

Sergey Smbatyan nagrywa utwory wraz z Armeńską Państwową Orkiestrą Symfoniczną dla wytwórni ArmSymphony Records i aktywnie angażuje się w rejestrowanie współczesnej muzyki klasycznej we współpracy z Londyńską Orkiestrą Symfoniczną i innymi zespołami orkiestrowymi. Wśród jego ostatnich dyskografii znajduje się album z muzyką sakralną, zatytułowany Ave Maria, nagrany wraz z Orkiestrą Filharmonii Maltańskiej i światowej sławy tenorem Josephem Calleją, a wydany pod szyldem wytwórni DECCA Records, a także album Aznavouriana dla Deutsche Grammophon, przygotowany we współpracy z Armeńską Państwową Orkiestrą Symfoniczną i wiolonczelistką Camille Thomas z okazji 100. rocznicy urodzin francusko-armeńskiego piosenkarza i kompozytora Charlesa Aznavoura.

W minionych sezonach koncertowych dyrygował gościnnie czołowymi orkiestrami, w tym London Symphony Orchestra, Philharmonia Orchestra, Orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie, Orkiestrą Filharmonii Drezdeńskiej, Orkiestrą Filharmonii Izraelskiej, Orkiestrą Symfoniczną Radia Praskiego, Orkiestrą Symfoniczną Teatru Maryjskiego, Orkiestrą Filharmonii Słowackiej i wieloma innymi.

Jako dyrygent Orkiestry Filharmonii Maltańskiej uczestniczył w licznych tournées i występował w renomowanych salach koncertowych, takich jak Carnegie Hall w Nowym Jorku, Kimmel Center w Filadelfii, monachijskim Gasteig, wiedeńskiej Musikverein oraz Filharmonii Berlińskej i in.

W 2023 roku poprowadził Armeńską Państwową Orkiestrę Symfoniczną podczas wielkiej trasy koncertowej po Wielkiej Brytanii, poświęconej 120. rocznicy urodzin A. Chaczaturiana, a w 2024 roku, dyrygował podczas debiutanckiej trasy koncertowej tego zespołu w Stanach Zjednoczonych, występując w Boston Symphony Hall, nowojorskiej Carnegie Hall i w Walt Disney Concert Hall w Los Angeles.

Najważniejsze wydarzenia sezonu koncertowego 2024/25 obejmują koncerty z udziałem Orkiestry Filharmonii Madryckiej, Orkiestry Filharmonii w Ontario, Orkiestry Filharmonii Krakowskiej i Orkiestry Filharmonii Szanghajskiej, a także występy w Salle Gaveau i Cité de la Musique w Filharmonii Paryskiej u boku Armeńskiej Państwowej Orkiestry Symfonicznej, wykonującej utwory francuskich i armeńskich kompozytorów.

Do zakończenia sezonu 2024/25 Sergey Smbatyan będzie pełnił funkcję głównego dyrygenta gościnnego Berlińskiej Orkiestry Symfonicznej.

Posiada tytuł Honorowego Artysty Republiki Armenii oraz francuskie odznaczenie Kawalera Sztuki i Literatury.

Sergey Smbatyan został mianowany krajowym ambasadorem UNICEF w 2023 roku. fot. Darren Agius

Smbatyan, jeden z najbardziej obiecujących talentów dyrygenckich na świecie.

Euronews/Inclassica 2022

Joanna KONARZEWSKA – absolwentka Akademii Muzycznej (obecnie im. K. Pendereckiego) w Krakowie oraz Syddansk Musikkonservatorium og Skuespillerskole w Odense.

W latach 2009–2014 była koncertmistrzynią Orkiestry Symfonicznej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej. Od 2014 roku jest koncertmistrzynią Orkiestry Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie. Jest także gościnną koncertmistrzynią Orkiestry Akademii Beethovenowskiej.

Laureatka konkursów muzyki kameralnej i skrzypcowej, m.in. I Ogólnopolskiego Konkursu Młodych Skrzypków im. Eugenii Umińskiej w 2005 roku w Poznaniu, X Konkursu Skrzypcowego im. Karola Lipińskiego i Henryka Wieniawskiego w 2006 roku w Lublinie, I Ogólnopolskiego Konkursu Instrumentalistów Smyczkowych w 2006 roku w Krakowie. W 2008 roku otrzymała nagrodę dla najlepszego instrumentalisty smyczkowego podczas ISA, objętego programem Wiedeń – Praga – Budapeszt. W 2014 roku wygrała Den Danske Strygerkonkurrence.

Brała udział w licznych kursach mistrzowskich instrumentalistyki solowej, kameralnej i orkiestrowej, m.in. Australian International Summer Orchestra Institute w Tasmanii, Internationale Sommerakademie w Semmering w Austrii oraz kursach w Łańcucie, Żaganiu i Kołobrzegu. Miała okazję pracować pod kierunkiem takich pedagogów, jak Jadwiga Kaliszewska, Milan Vitek, Ernst Kovacic, Thomas Furi, Marcin Baranowski, Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Śmietana.

Była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Małopolskiej Fundacji Stypendialnej Sapere Auso. W 2012 i 2013 roku nominowana była do nagrody kulturalnej miasta Gdańsk.

Jako solistka i koncertmistrzyni współpracowała z takimi orkiestrami, jak: Odense Symfoniorkester, Aarhus Symfoniorkester, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Orkiestra Filharmonii Krakowskiej, Orkiestra Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Polska Filharmonia Kameralna Sopot, Elbląska Orkiestra Kameralna.

fot. K. Schubert