Wykonawcy:
Orkiestra Filharmonii Morawskiej
Zsolt Hamar – dyrygent
Marek Kozák – fortepian
Repertuar:
Karol Szymanowski – Uwertura koncertowa E-dur op. 12
Antonín Dvořák – Koncert fortepianowy g-moll op. 33
Bohuslav Martinů – I Symfonia
W kolorach polsko-czeskich
Byli osobowościami otwartymi i ciekawymi świata: czerpali z wielu źródeł inspiracji. Jednak zawsze wracali do swych korzeni: Szymanowski – Dvořák – Martinů.
Wartość najważniejsza: wyraz
Uwertura koncertowa E-dur op. 12 Karola Szymanowskiego (1882-1937) prawykonana została na pierwszym koncercie Spółki Nakładowej Młodych Kompozytorów Polskich, nazwanej „Młodą Polską w muzyce”, 6 lutego 1906 roku w Warszawie; Orkiestrą Filharmonii Warszawskiej dyrygował Grzegorz Fitelberg. Muzyka podszyta tu została stylem dwóch słynnych Richardów – Wagnera i Straussa. Szymanowski nie ukrywał swej fascynacji późnoromantyczną – kolorową muzyką niemiecką spod znaku Wagnerowskiego Tristana i Izoldy czy Straussowskiego Don Juana. Jako motto i ukryty program literacki posłużył mu wstęp do poematu Witeź Włast Tadeusza Micińskiego. Do głosu dochodzi tu cecha charakterystyczna dla indywidualnego stylu kompozytora: intensywna ekspresja.
Na modłę symfoniczną
Mimo że grał także na fortepianie, to jedyny w twórczości Antonína Dvořáka (1841-1904) Koncert fortepianowy op. 33 – komponowany od sierpnia do połowy września 1876 roku, rewidowany na przełomie lat 1882 i 1883; osadzony w ciemnej tonacji g-moll. Powstawał z myślą o postaci znakomitego młodego pianisty Karela Slavkovský'ego, propagatora nowej muzyki czeskiej. Ze względu na symfoniczny rozmach mówiono, że został napisany na dwie prawe ręce. Dvořáka nie interesował styl czysto wirtuozowski – manualno-popisowy, lecz muzyczna pogłębiona treść. Prawykonanie Koncertu odbyło się 24 marca 1878 roku w Pradze z udziałem Slavkovsky’ego i pod dyrekcją Adolfa Čecha.
Symfonia jako świat
I Symfonia Bohuslava Martinů (1890-1959) – ukończona 1 września 1942 w Manomet w stanie Massachusetts i prawykonana tego samego roku 13 listopada w Bostonie – skomponowana została dla Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej i dedykowana zmarłej żonie jej szefa, Serge’a Koussevitzky’ego – Natalie. Na „wspomnieniowy” żałosno-medytacyjny ton nastrojona została część trzecia barwnego czteroczęściowego dzieła – Largo. Kompozytor mierzył się z gatunkiem symfonii, mając ukończone pięćdziesiąt lat, a w dorobku ponad sto utworów. Po jej premierze okrzyknięto go w kulturze czeskiej spadkobiercą Bedřicha Smetany. Muzyka Martinů – kojarzona przede wszystkim z nurtem neoklasycyzującym lub witalizmem – łączy jakości i style rozmaite: od francuskiego koloryzmu czy impresjonizmu, poprzez amerykański jazz, po czeskie i morawskie pieśni ludowe. I ma ukazać, symbolicznie, człowieka – w jego złożonym świecie. Niektórzy badacze i odbiorcy tej twórczości określają ją pięknym mianem uniwersalnego człowieczeństwa.
Małgorzata Janicka-Słysz
Morawska Orkiestra Filharmoniczna w Ołomuńcu została założona w 1945 roku i jest jedną z wiodących i najstarszych orkiestr symfonicznych w Republice Czeskiej. Do jej rozwoju artystycznego przyczyniły się wybitne osobistości czeskiej i międzynarodowej sceny muzycznej, w tym dyrygenci Otto Klemperer i Václav Neumann, skrzypkowie Josef Suki Gidon Kremer oraz wiolonczelista Pierre Fournier. W trakcie swojego istnienia orkiestra opracowała wyjątkowo duży i zróżnicowany repertuar. Skupia się głównie na wielkich twórcach światowej muzyki XIX i XX wieku, ale promuje także współczesną muzykę czeską i światową, o czym świadczy wykonanie ponad 250 nowych utworów. Orkiestra zalicza się również do autentycznych interpretatorów klasyków czeskiej narodowej kultury muzycznej: Antonína Dvořáka, Bedřicha Smetany, Leoša Janáčka i Bohuslava Martinů. Zespół ma bogatą dyskografię i występuje na najważniejszych międzynarodowych festiwalach muzycznych w kraju i za granicą. Przede wszystkim jednak jest instytucją kulturalną, która w znacznym stopniu przyczynia się do organizacji życia artystycznego i koncertowego w Ołomuńcu i okolicach. Organizuje również festiwale - Międzynarodowy Festiwal Organowy w Ołomuńcu, oraz od 2024 r. (jako partner) Ołomuniecką Wiosnę Muzyczną (Olomoucké hudební jaro). Jego działalność obejmuje również szereg działań edukacyjnych dla dzieci i młodzieży.
foto: Tino Kratochvíl
Hamar Zsolt - główny dyrygent MFO Pochodzi z Węgier, studiował kompozycję i dyrygenturę w Budapeszcie. W 1997 roku został pierwszym stałym dyrygentem Węgierskiej Narodowej Orkiestry Filharmonicznej.
W latach 2000-2009 był głównym dyrygentem i dyrektorem artystycznym Orkiestry Filharmonii Panońskiej w Peczu (Europejskiej Stolicy Kultury 2010), a w latach 2002-2007 był pierwszym stałym dyrygentem gościnnym Orchestra di Padova e del Veneto. W 2007 roku zadebiutował w Operze w Zurychu, a w latach 2012-2016 pełnił funkcję generalnego dyrektora muzycznego Heskiego Teatru Państwowego w Wiesbaden. W swojej karierze współpracował z wieloma ważnymi węgierskimi i międzynarodowymi orkiestrami, takimi jak Niemiecka Orkiestra Symfoniczna w Berlinie, Orkiestra Mozarteum w Salzburgu, Orkiestra Brucknera w Linzu, Rosyjska Narodowa Orkiestra Filharmoniczna i Japońska Orkiestra Filharmoniczna. Jest również regularnym gościem krajowych teatrów operowych, takich jak Opera we Frankfurcie, Opera w Göteborgu, Teatro Nacional de São Carlos w Lizbonie i Teatro Lirico w Cagliari. Od 2009 roku jest stałym gościnnym profesorem dyrygentury w Akademii Muzycznej Ferenca Liszta w Budapeszcie. Został odznaczony Krzyżem Rycerskim i Nagrodą Ferenca Liszta Republiki Węgierskiej. Od 2022 roku jest głównym dyrygentem Morawskiej Filharmonii w Ołomuńcu.
foto: Radka Bláhová
Marek Kozák
Nazwisko pianisty Marka Kozáka kojarzy się zwykle z nieomylną techniką, wyczuciem proporcji i gradacji, bogatą paletą rejestrów, wielką muzykalnością i wewnętrzną pokorą wobec notacji muzycznej. Na scenę koncertową wnosi wyrafinowaną kulturę interpretacyjną i urzeka słuchaczy umiejętnością "przekazania z wielką pokorą i bez ostentacyjnych gestów tego, co kompozytor chciał wyrazić" (M. Bátor, ČRo Vltava).
Muzyczna podróż trzydziestoletniego pianisty Marka Kozáka od dawna wiąże się
z sukcesami w międzynarodowych konkursach. W czerwcu 2021 roku został laureatem Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Gézy Anda w Zurychu, jednego
z najbardziej prestiżowych i najtrudniejszych konkursów. W 2019 roku był finalistą Konkursu Busoniego w Bolzano, a w 2018 roku wygrał Europejski Konkurs Pianistyczny w Bremie, gdzie otrzymał również Nagrodę Publiczności. Na konkursie Praska Wiosna w 2016 roku zdobył 2. miejsce i nagrodę za wykonanie współczesnego utworu Adama Skoumala The Kejklíř. Rok wcześniej był półfinalistą Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, najlepiej obsadzonego konkursu pianistycznego na świecie. Marek Kozák jest regularnym gościem wszystkich czołowych orkiestr czeskich i zagranicznych.
W tym sezonie usłyszymy jego wykonanie II Koncertu fortepianowego Ferenca Liszta z Filharmonią w Brnie, a także wystąpi z różnymi programami recitalowymi w Szwajcarii, Niemczech i Hiszpanii. W ramach MFW Smetana Litomyšl wykona oba cykle "Dobrze temperowanego klawesynu" Bacha (2023, 2024), a w ramach MFW Leoš Janáček wystąpi wspólnie ze znaną skrzypaczką Haną Kotkovą. Jest poszukiwanym muzykiem kameralnym. Jego muzycznymi partnerami są wiolonczelista Václav Petr i sopranistka Simona Šaturová. Zainteresowanie Marka odkrywaniem zapomnianych kompozycji fortepianowych zaowocowało wykonaniem i nagraniem koncertów fortepianowych Karela Kovařovica, Vítězslavy Kaprálovej i Pavla Bořkovca, które zostaną wydane na albumie Supraphon w 2024 r. Marek Kozák ukończył klasę fortepianu profesora Ivana Klánský'ego na Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, a obecnie uczy w Gimnazjum i Szkole Muzycznej Miasta Stołecznego Pragi. W 2018 roku wydał swoją pierwszą płytę CD (ArcoDiva) z kompozycjami Josepha Haydna, Fryderyka Chopina, Césara Francka, Siergieja Rachmaninowa i Adama Skoumala.
foto: Keishiro Mikawa